Τμήμα Γεωλογίας

Μεταξύ των πρώτων Εργαστηρίων του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης το οποίο ιδρύθηκε το 1925 υπήρξαν τα Εργαστήρια Γεωλογίας, Πετρολογίας και Ορυκτολογίας και Μετεωρολογίας και Κλιματολογίας, τα οποία άρχισαν τη λειτουργία τους το ακαδημαϊκό έτος 1928-1929, στα πλαίσια της τότε Σχολής των Φυσικών και Μαθηματικών Επιστημών.

Με τη διαμόρφωση των Τμημάτων της Σχολής, το Εργαστήριο Γεωλογίας, Πετρολογίας και Ορυκτολογίας διαχωρίστηκε στα Εργαστήρια Γεωλογίας και Παλαιοντολογίας και Ορυκτολογίας και Πετρογραφίας, τα οποία και εντάχθηκαν στο Φυσιογνωστικό Τμήμα το οποίο λειτούργησε το 1943-1944. Το Εργαστήριο Μετεωρολογίας και Κλιματολογίας εντάχθηκε στο Τμήμα Φυσικής. Αργότερα, με την ίδρυση του Τμήματος Γεωλογίας, εντάχθηκε σ΄ αυτό.

Το Φυσιογνωστικό Τμήμα, του οποίου τα βασικά αντικείμενα ήταν οι γεωλογικές και οι βιολογικές επιστήμες, αναπτύχθηκε τα επόμενα τριάντα χρόνια και ενσωμάτωσε στους κόλπους του και άλλα Εργαστήρια όπως το Εργαστήριο της Φυσικής Γεωγραφίας, το Εργαστήριο της Γεωφυσικής και το Εργαστήριο της Συστηματικής Ορυκτολογίας-Πετρογραφίας. Στη συνέχεια, το 1973, το Φυσιογνωστικό Τμήμα διασπάται και δημιουργούνται τα Τμήματα Γεωλογίας και Βιολογίας.

Το Τμήμα Γεωλογίας ιδρύθηκε με το Β. Διάταγμα 290/5-4-1973 και στελεχωμένο κατά μεγάλο μέρος με πτυχιούχους του Φυσιογνωστικού Τμήματος, άρχισε να λειτουργεί από το ακαδημαϊκό έτος 1973-1974. Το 1983 το Τμήμα Γεωλογίας, ενταγμένο πλέον στη Σχολή Θετικών Επιστημών, συγκροτήθηκε σε Τομείς, οι οποίοι αντιπροσωπεύουν ομοειδή εκπαιδευτικά και ερευνητικά πεδία. Το Τμήμα αναπτύχθηκε με την εισαγωγή νέων μαθημάτων και νέων πεδίων έρευνας και με την ίδρυση νέων εργαστηρίων. Επιπλέον, στο Τμήμα εντάσσονται τα Μουσεία Παλαιοντολογίας και Ορυκτολογίας-Πετρολογίας, ο Σεισμολογικός Σταθμός και το Επιστημονικό Κέντρο Ολύμπου (Κλιματολογικός Σταθμός).

Έτσι, σήμερα το Τμήμα παρέχει ένα ευρύ φάσμα γνώσεων στους φοιτητές του και εργάζεται ερευνητικά σε όλους σχεδόν τους τομείς των γεωεπιστημών. Τα κυριότερα γνωστικά αντικείμενα του Τμήματος περιλαμβάνουν: Βιομηχανικά Ορυκτά και Πετρώματα, Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών, Γεωθερμία, Γεωφυσική, Γεωχημεία, Εφαρμοσμένη Γεωλογία, Ιζηματολογία, Κλιματολογία και Μετεωρολογία, Κοιτασματολογία, Οικονομική Γεωλογία, Ορυκτά Καύσιμα, Ορυκτολογία, Παλαιομαγνητισμός, Παλαιοντολογία, Περιβαλλοντική Γεωλογία, Περιβαλλοντική Γεωχημεία, Πετρολογία, Σεισμολογία, Στρωματογραφία, Τεκτονική Γεωλογία, Τεχνική Γεωλογία, Υδρογεωλογία, Φυσική Γεωγραφία, Ωκεανογραφία. Τα αντικείμενα αυτά πλαισιώνονται από διάφορα αντικείμενα πληροφορικής.

Το Τμήμα είναι στελεχωμένο με έμπειρο και καταρτισμένο Διδακτικό και Ερευνητικό Προσωπικό, το οποίο πέραν της διδασκαλίας ασχολείται με την έρευνα σε ένα ευρύτατο φάσμα ερευνητικών πεδίων. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι από άποψη εισροής πόρων από ερευνητικά προγράμματα το Τμήμα Γεωλογίας βρίσκεται στην πρώτη δεκάδα των Τμημάτων του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Εν κατακλείδι, η πολυετής πορεία του Τμήματος αποδεικνύεται κατά γενική ομολογία επιτυχής, καθώς έχει αναπτύξει πλούσια εκπαιδευτική και ερευνητική δραστηριότητα, ενώ η κοινωνική του συμβολή θεωρείται σημαντική.

Απαιτήσεις του Προγράμματος, Περιγραφή του Προγράμματος και Κύρια Μαθησιακά Αποτελέσματα

Το προπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών του Τμήματος Γεωλογίας αποσκοπεί στην κατάρτιση επιστημόνων ικανών να μελετούν και να κατανοούν φαινόμενα και διεργασίες στη λιθόσφαιρα και το εσωτερικό της Γης, την υδρόσφαιρα και την ατμόσφαιρα, καθώς και τη σχέση τους με τον άνθρωπο και το περιβάλλον στο Γεωλογικό χρόνο.

Το Τμήμα Γεωλογίας παρέχει σε όλους τους πτυχιούχους του τις βασικές γνώσεις και δεξιότητες για την άσκηση του επαγγέλματος του Γεωλόγου, αλλά, επιπρόσθετα, παρέχει σε κάθε φοιτητή του τη δυνατότητα να επεκτείνει τις γνώσεις του σε μία από τις επτά (7) υποχρεωτικές κατευθύνσεις. Οι κατευθύνσεις αυτές δεν έχουν αυστηρά διακεκριμένα όρια μεταξύ τους, καθότι μοιράζονται κάποια κοινά μαθήματα, ενώ παράλληλα ο φοιτητής έχει τη δυνατότητα να επεκτείνει τις γνώσεις του με επιπλέον επιλογή μαθημάτων και από άλλες κατευθύνσεις.

Οι υποχρεωτικές κατευθύνσεις είναι: 1) Τεκτονική – Στρωματογραφία, 2) Εφαρμοσμένη Γεωλογία, 2) Ορυκτολογία-Πετρολογία, 4) Koιτασματoλoγία, 5) Γεωφυσική, 6) Μετεωρολογία και Κλιματολογία και 7) Περιβαλλοντική Γεωγραφία.

Για τη λήψη του πτυχίου o φοιτητής πρέπει να συμπληρώσει κατά τη διάρκεια των σπουδών του τουλάχιστον 240 ECTS, που κατανέμονται ως εξής: Από τα υποχρεωτικά μαθήματα 185-190 ECTS και από τα κατ’ επιλογήν μαθήματα 52-55 ECTS.

Οι σπουδές περιλαμβάνουν υποχρεωτικές εργαστηριακές και φροντιστηριακές ασκήσεις, καθώς και ασκήσεις υπαίθρου. Η άσκηση των φοιτητών στην ύπαιθρο περιλαμβάνει υποχρεωτικές γεωλογικές χαρτογραφήσεις και σε κάθε εξάμηνο υποχρεωτικές ασκήσεις σε αντίστοιχα μαθήματα, καθώς και κατ’ επιλογήν πολυήμερες ασκήσεις. Το σύνολο των Δ.Μ. από τις γεωλογικές χαρτογραφήσεις και τις ασκήσεις υπαίθρου είναι τουλάχιστον 12 ECTS.

Στο τέλος των σπουδών του ο φοιτητής απαιτείται να εκπονήσει Διπλωματική Εργασία με 16 ECTS. Επιπλέον, δίνεται η δυνατότητα ένας αριθμός φοιτητών να επιλέξει Πρακτική Άσκηση σε επαγγελματικούς Δημόσιους και Ιδιωτικούς Φορείς με τη συνεπίβλεψη Καθηγητών του Τμήματος, από την οποία λαμβάνουν 2 ECTS.

Για κάθε κατεύθυνση υπάρχει ένας κατάλογος κατ’ επιλογήν μαθημάτων με συνάφεια μεταξύ τους. Από τα μαθήματα αυτά o φοιτητής υποχρεούται να επιτύχει σε όσα του εξασφαλίζουν 35 ECTS τουλάχιστον, ενώ έχει τη δυνατότητα να δηλώσει και να εξετασθεί σε μαθήματα που του εξασφαλίζουν επιπλέον ECTS, είτε από την ίδια είτε από άλλη κατεύθυνση, κατά βούληση. Επιπρόσθετα, ο φοιτητής μπορεί να πάρει και 2 επιλογής μαθήματα από άλλα Τμήματα, συμπεριλαμβανομένων των Παιδαγωγικών. Τονίζεται ότι ορισμένα κατ’ επιλογήν μαθήματα είναι κοινά σε δύο ή περισσότερες κατευθύνσεις. Με τον τρόπο αυτό δίνεται μεγαλύτερη ελευθερία επιλογής ή τροποποίησης της εξειδίκευσης με 17 ECTS, ώστε κάθε φοιτητής, εκτός από τις βασικές Γεωλογικές γνώσεις, να αποκτά και επιπλέον γνώσεις και δεξιότητες και σε άλλα επιστημονικά πεδία.

Οι απόφοιτοι του Τμήματος Γεωλογίας έχουν αποκτήσει τις γνώσεις, θεμελιώδεις και εξειδικευμένες, και δεξιότητες στην εφαρμογή θεωρητικών, πειραματικών και εργαστηριακών μεθόδων έρευνας σε βασικούς τομείς της οικονομίας, ανάπτυξης και αειφορικής διαχείρισης του περιβάλλοντος (εκμετάλλευση ορυκτών πόρων, έργα υποδομής και τεχνικά έργα, χρήση γης, διαχείριση υδάτινου δυναμικού) και ειδικότερα σε μεθόδους έρευνας πεδίου που αφορούν τα ακόλουθα αντικείμενα έρευνας και μελέτης:

• Σύνταξη γεωλογικών μελετών, όπως ενδεικτικά γεωμορφολογικών, υδρογεωλογικών, γεωτεχνικών, ορυκτολογικών, πετρολογικών κοιτασματολογικών, γεωχημικών, τεκτονικών, στρωματογραφικών, νεοτεκτονικών, σεισμοτεκτονικών, γεωφυσικών, παλαιογεωγραφικών, εδαφολογικών, φωτογεωλογικών και περιβαλλοντικών μελετών (π.χ. για το αστικό ή βιομηχανικό περιβάλλον) και στη σύνταξη των αντίστοιχων χαρτών εφαρμογών με την βοήθεια Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών (G.I.S.), καθώς και ειδικών διασκοπήσεων (γεωφυσικών, γεωτεχνικών, γεωχημικών, ραδιομετρικών, κλπ.)
• Realization of geological and geotechnical studies for infrastructure and civil or urban development constructions (e.g. determination of mechanical properties of geomaterials and interpretation of geological models) using laboratory and in-situ methods, such as soils and rock mechanics tests, geophysical explorations and remote sensing techniques.
• Υλοποίηση γεωλογικών και γεωτεχνικών μελετών έργων υποδομής τεχνικών έργων και αστικής ή περιφερειακής ανάπτυξης (π.χ. προσδιορισμός των φυσικομηχανικών ιδιοτήτων της συμπεριφοράς γεωυλικών και ερμηνείας γεωλογικών καταστάσεων) με χρήση εργαστηριακών και επιτόπιων δοκιμών, όπως π.χ. δοκιμών εδαφομηχανικής και βραχομηχανικής, γεωφυσικών διασκοπήσεων και εφαρμογών τηλεπισκόπησης.
• Έρευνα, χαρτογράφηση, αξιοποίηση, διαχείριση και εκμετάλλευση των ορυκτών, υδατικών και ενεργειακών πόρων (συμπεριλαμβανομένων μεταλλευτικών και βιομηχανικών ορυκτών και πετρωμάτων , αδρανών υλικών και πολύτιμων λίθων), καθώς και έργων μεταλλευτικής γεωλογίας.
• Προγραμματισμό, εκτέλεση, επίβλεψη και αξιολόγηση δεδομένων ερευνητικών δειγματοληπτικών γεωτρήσεων και σχετικών έργων για γεωλογικούς, κοιτασματολογικούς, υδρογεωλογικούς, μεταλλευτικούς, γεωτεχνικούς, γεωθερμικούς σκοπούς και στην αναζήτηση υδρογονανθράκων, συμπεριλαμβανομένων και υποθαλάσσιων γεωλογικών ερευνών.
• Εργασίες και μελέτες εκτίμησης επικινδυνότητας και αντιμετώπισης φυσικών καταστροφικών φαινομένων και σχετικού σχεδιασμού (π.χ. έναντι σεισμών, κατολισθήσεων, κατακρημνίσεων, καθιζήσεων, ηφαιστείων, πλημμυρών και ξηρασίας). Εργασίες και μελέτες προστασίας, αξιοποίησης, αποκατάστασης και διατήρησης του φυσικού περιβάλλοντος (π.χ. μελέτη και ανάδειξη παλαιοντολογικών ευρημάτων, γεωλογικών μνημείων, γεωπάρκων, γεωτόπων, σπηλαίων).
• Προγραμματισμό, εκτέλεση, επίβλεψη και αξιολόγηση δεδομένων ερευνητικών δειγματοληπτικών γεωτρήσεων και σχετικών έργων για γεωλογικούς, κοιτασματολογικούς, υδρογεωλογικούς, μεταλλευτικούς, γεωτεχνικούς, γεωθερμικούς σκοπούς και στην αναζήτηση υδρογονανθράκων, συμπεριλαμβανομένων και υποθαλάσσιων γεωλογικών ερευνών.
• Μετεωρολογικές μετρήσεις και μελέτες για την ανάλυση και πρόγνωση του καιρού που στηρίζονται στην απόκτηση ειδικών γνώσεων σε θέματα βασικής, θεωρητικής και εφαρμοσμένης Μετεωρολογίας, καθώς και κλιματολογικές μελέτες για την σε βάθος κατανόηση του αντικειμένου των κλιματικών μεταβολών.

Συνεπώς, οι απόφοιτοι του Τμήματος Γεωλογίας μπορούν να ασκήσουν το επάγγελμα του Γεωλόγου στις διάφορες κατευθύνσεις και εξειδικεύσεις του, όπως αυτές αναφέρονται ενδεικτικά παραπάνω στελεχώνοντας παραγωγικούς και διαχειριστικούς φορείς οικονομίας, ανάπτυξης έργων υποδομής και βιώσιμης ανάπτυξης. Επίσης, μπορούν να διδάξουν στα αντικείμενα της Γεωλογίας, Γεωγραφίας και περιβαλλοντικών επιστημών στη Μέση και Ανώτερη Εκπαίδευση, αλλά και να παρέχουν εκπαιδευτικές υπηρεσίες στην δημόσια διοίκηση, στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης όλων των βαθμίδων, σε οργανισμούς περιφερειακής ανάπτυξης, στις υπηρεσίες της περιφερειακής αυτοδιοίκησης, καθώς και στους οργανισμούς ποιοτικού ελέγχου ορυκτών, υδάτινων και ενεργειακών πόρων και πρώτων υλών.

Επαγγελματικό Καθεστώς (αν υπάρχει)
Δεν υπάρχει.

Πρόσβαση σε Περαιτέρω Σπουδές
Πρόσβαση σε μεταπτυχιακές σπουδές.

Σύστημα Βαθμολογίας και, αν υπάρχει, Κλίμακα Κατανομής των Βαθμών

Η βαθμολογική κλίμακα με την οποία υπολογίζονται οι βαθμοί επίδοσης των φοιτητών είναι δεκαβάθμια (0-10).

• Άριστα: 8.50-10.00
• Λίαν Καλώς: 6.50- 8.49
• Καλώς: 5.00-6.49
• Ανεπιτυχώς: 0-4.99

Ο ελάχιστος προαγώγιμος βαθμός είναι το 5.

Επίσημη Διάρκεια του Προγράμματος

8 ΕΞΑΜΗΝΑ, 240 ECTS.

Ένα πλήρες ακαδημαϊκό έτος σπουδών ισοδυναμεί με 60 μονάδες ECTS (Ευρωπαϊκό σύστημα μεταφοράς και συσσώρευσης πιστωτικών μονάδων) και ένα πλήρες εξάμηνο σε 30 ECTS (1 ECTS=25-30 ώρες) (Εναρμόνιση της Ελληνικής Νομοθεσίας, Υ.Α. Φ5/89656/Β3, ΦΕΚ 1466/2007/Β, άρθρ. 1-3, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή). Σε κάθε μάθημα αποδίδεται ο αριθμός των απαιτούμενων ECTS (>=2) που εκφράζει το φόρτο εργασίας που απαιτείται από το φοιτητή για την ολοκλήρωση του μαθήματος, εργαστηρίου, φροντιστηρίου, πρακτικής άσκησης κλπ.