Τμήμα Ιατρικής

Το Τμήμα Ιατρικής είναι ένα από τα τέσσερα Τμήματα της Σχολής Επιστημών Υγείας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Ιδρύθηκε το 1942 κατά τη διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής στην Ελλάδα. Τα αίτια της καθυστέρησης της ίδρυσής της κατά 17 χρόνια, σε σχέση με την αρχική ίδρυση του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, θα πρέπει να αναζητηθούν, εκτός των άλλων, και στις αντιστάσεις που προέβαλε, για συντεχνιακούς λόγους, το τότε ιατρικό κατεστημένο της πόλης. Ο αριθμός των φοιτητών της κατά το πρώτο ακαδημαϊκό έτος λειτουργίας της (1942-43) ανήλθε σε 385, από τους οποίους 274 ήταν άντρες. Μερικά από τα φλέγοντα προβλήματα που αντιμετώπισε η σχολή, όπως αναφέρονται στο λεύκωμα «63 Χρόνια Ιατρικής Σχολής», ήταν η αδυναμία προσέλευσης εκλεγέντων καθηγητών από την Αθήνα, η παύση και η επανάκριση των καθηγητών μετά την απελευθέρωση και οι ελλείψεις σε υποδομές. Οι πρώτοι καθηγητές των τακτικών εδρών της σχολής ήταν οι: Ν. Μιχαλακέας, Α. Κοτσαύτης, Σ. Σαμαράς, Ν. Κλεισιούνης, Κ. Ηλιάκης, Γ. Πάγκαλος, Γ. Χατζηβασιλείου, Γ. Δεληγιάννης, Κ. Αλεξανδρίδης, Μ. Πετζετάκης, Π. Φωτεινός και Σ. Βέρας.

Σκοπός του Τμήματος Ιατρικής της Σχολής Επιστημών Υγείας του Α.Π.Θ. είναι η εκπαίδευση των φοιτητών της και η παραγωγή υψηλού επιπέδου ιατρικού επιστημονικού δυναμικού για τη χώρα. Επίσης,  στόχο αποτελεί η παραγωγή αξιόλογου ερευνητικού έργου, τόσο αυτοδύναμου, όσο και σε συνεργασία με άλλα ερευνητικά κέντρα της Ελλάδας και του εξωτερικού. Γίνεται προσπάθεια, η επαφή με την ερευνητική διαδικασία να αρχίζει ήδη από το διάστημα της προπτυχιακής εκπαίδευσης των φοιτητών, με τη συμμετοχή τους σε διάφορα ερευνητικά προγράμματα των Εργαστηρίων και των Κλινικών, τα αποτελέσματα των οποίων παρουσιάζονται, κυρίως, στο Επιστημονικό Συνέδριο του Τμήματος Ιατρικής (ΕΣΙΣΑΠΘ) που διοργανώνεται κάθε δύο χρόνια.

Βασικός εκπαιδευτικός στόχος του Τμήματος είναι, πρώτα από όλα, η μετάδοση στους φοιτητές των ηθικών αξιών, που διέπουν την άσκηση του ιατρικού επαγγέλματος-λειτουργήματος, και η εξασφάλιση των επιστημονικών γνώσεων, που θα τους επιτρέψουν να διαγιγνώσκουν και να διαχειρίζονται αποτελεσματικά τα γενικά ιατρικά προβλήματα, τα οποία θα χρειαστεί να αντιμετωπίσουν μετά την αποφοίτησή τους από το Τμήμα.

Παράλληλα, τα μέλη ΔΕΠ του Τμήματος στελεχώνουν τα νοσοκομεία και τις λοιπές μονάδες Δημόσιας Υγείας, προσφέροντας, με τον τρόπο αυτό, ένα σημαντικό κοινωνικό έργο.

Το Τμήμα Ιατρικής είναι εξαετούς φοίτησης και τα προπτυχιακά μαθήματα των πέντε πρώτων ετών διαρθρώνονται σε εξάμηνα. Κατά τη διάρκεια των πρώτων ετών διδάσκονται κυρίως μαθήματα των βασικών επιστημών, ενώ από το τρίτο έτος αρχίζει η επαφή των φοιτητών με την κλινική άσκηση.

Το Τμήμα προσφέρει οργανωμένα δώδεκα Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών:

Έξι Μεταπτυχιακά Προγράμματα του Τμήματος Ιατρικής: το «Ιατρική Ερευνητική Μεθοδολογία», το «Αναπτυξιακή Ψυχοπαθολογία της Βρεφικής και της Νηπιακής Ηλικίας», το «Τεχνικές εξωσωματικής κυκλοφορίας – Τεχνολογία συσκευών Καρδιοχειρουργικής», το αγγλόφωνο «Medical Research Methodology», το «Κλινική και Βιομηχανική Φαρμακολογία» και το «Κλινική και Χειρουργική Ανατομία (Εφαρμοσμένη Ανατομία)».

Τρία Διατμηματικά Μεταπτυχιακά προγράμματα στα οποία είναι και επισπεύδον Τμήμα: το «Ιατρική Πληροφορική», το «Σύγχρονες Ιατρικές Πράξεις: Δικαιική Ρύθμιση και Βιοηθική Διάσταση» και το «Άθληση και Υγεία».

Επίσης, τρία Διατμηματικά/Διαπανεπιστημιακά στα οποία δεν είναι επισπεύδον Τμήμα το ίδιο : το «Ιατρική Φυσική – Ακτινοφυσική» με επισπεύδον Τμήμα την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, το «Προηγμένα Συστήματα Υπολογιστών και Επικοινωνιών» με επισπεύδον Τμήμα το Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών Α.Π.Θ. και το «Νανοεπιστήμες & Νανοτεχνολογίες» με επισπεύδον Τμήμα το Τμήμα Φυσικής Α.Π.Θ.

Οργανωτικά διαθέτει 9 Τομείς: Ανατομίας και Παθολογικής Ανατομικής, Φυσιολογίας και Φαρμακολογίας, Βιολογικών Επιστημών και Προληπτικής Ιατρικής, Ακτινολογίας – Ιατρικής Φυσικής και Πληροφορικής, Αισθητηρίων Οργάνων, Υγείας του παιδιού, Νευροεπιστημών, Χειρουργικής και Παθολογίας.

Το Τμήμα Ιατρικής του Α.Π.Θ., τόσο ποσοτικά, όσο και ποιοτικά, είναι μία από τις πιο σημαντικές και καθιερωμένες σχολές της Ελλάδας με 4.000 εγγεγραμμένους φοιτητές και 82 κλινικές και εργαστήρια.

1. Ένα νέο ακαδημαϊκό περιβάλλον με σκοπό τη δημιουργία:
   1. του καλύτερου φοιτητή
   2. του καλύτερου δασκάλου
   3. του καλύτερου μέλους ΕΔΙΠ και ΕΤΕΠ
   4. του καλύτερου διοικητικού υπαλλήλου.
2. Η αύξηση της αλληλεπίδρασης μεταξύ φοιτητή και δασκάλου.
3. Η ανάπτυξη και καλλιέργεια νέων ιδεών, προσαρμοσμένων στα χαρακτηριστικά της εποχής.
4. Η αλλαγή των συνθηκών με σκοπό να δοθεί στους φοιτητές και τους καθηγητές:
   1. μια διαφορετική αίσθηση δυνατοτήτων
   2. ένα διαφορετικό σύνολο προσδοκιών
   3. ένα ευρύτερο φάσμα ευκαιριών
   4. Τα παραπάνω θα δώσουν σε όλους την ευκαιρία να είναι δημιουργικοί και να καινοτομήσουν στο αντικείμενό τους.
5. Η δημιουργία συνθηκών εκπαίδευσης με σκοπό της έξαψη της περιέργειας, της ατομικότητας και της δημιουργικότητας των φοιτητών. Αν ο δάσκαλος ανάψει τη σπίθα της περιέργειας στο φοιτητή, τότε πολύ συχνά αυτός μαθαίνει χωρίς περαιτέρω βοήθεια.
6. Η διδασκαλία είναι μια δημιουργική διαδικασία. Όταν είναι κατάλληλα σχεδιασμένη δεν αποτελεί απλά ένα σύστημα χορήγησης. Ο δάσκαλος δεν μεταλαμπαδεύει μόνο αφομοιωμένη πληροφορία. Παράλληλα καθοδηγεί, ερεθίζει και προκαλεί, προσπαθεί να αφυπνίσει συνειδήσεις.
7. Η δημιουργία ενός νέου ευέλικτου συστήματος εξετάσεων, όπου δεν θα κυριαρχεί ένας μοναδικός βαθμός.
8. Η καθιέρωση του θεσμού της εκπαίδευσης των εκπαιδευτών.

1. Κάθε φοιτητής, από την πρώτη ημέρα της εγγραφής του στο Τμήμα Ιατρικής θα έχει τον ακαδημαϊκό του σύμβουλο, ο οποίος θα τον καθοδηγεί σε όλη τη διάρκεια των σπουδών του. Ακαδημαϊκοί σύμβουλοι είναι υποχρεωτικά όλα τα μέλη ΔΕΠ.
2. Μια Πιστωτική Μονάδα (ΠΣ, European Credit Transfer and Accumulation System, ECTS) αντιστοιχεί σε 28 ώρες φόρτου εργασίας.
3. Οι φοιτητές, για την ολοκλήρωση των σπουδών τους, θα πρέπει να παρακολουθήσουν και να εξεταστούν επιτυχώς σε 76 υποχρεωτικά μαθήματα με σύνολο 350 ECTS (69 μαθήματα μέχρι το 10ο εξάμηνο και 7 κλινικές ασκήσεις στα εξάμηνα 11ο και 12ο) και σε 5 μαθήματα επιλογής με σύνολο 10 ECTS.
4. Διάρκεια εξαμήνου: 15 εβδομάδες.
5. Θα υπάρχουν 3 κύκλοι μαθημάτων:
   1. προκλινικός (1-4 εξάμηνα)
   2. κλινικός (5-10 εξάμηνα)
   3. κλινική άσκηση (11-12 εξάμηνα)
6. Η παρακολούθηση του 2ου και 3ου κύκλου σπουδών προϋποθέτει την πλήρη παρακολούθηση όλων των μαθημάτων και την επιτυχή εξέταση-κατοχύρωση των 2/3 του συνολικού αριθμού ECTS του προηγούμενου κύκλου.
7. Αν ένας φοιτητής μεταφέρει το 1/3 των ECTS του πρώτου κύκλου σπουδών στο δεύτερο, θα πρέπει, για να παρακολουθήσει τον 3ο κύκλο σπουδών, να κατοχυρώσει το 1/3 των ECTS του πρώτου κύκλου. Μπορεί να μεταφέρει στον τρίτο κύκλο σπουδών το 1/3 των ECTS του δεύτερου κύκλου.
8. Η διδασκαλία των μαθημάτων μπορεί να γίνεται:
   1. με τον παραδοσιακό τρόπο, από αμφιθεάτρου,
   2. να προσφέρεται σε ηλεκτρονική μορφή.
9. Η διοργάνωση μαθημάτων σε ηλεκτρονική μορφή έχει τα παρακάτω πλεονεκτήματα:
   1. Το κάθε κεφάλαιο διδάσκεται από τον πλέον ειδικό καθηγητή.
   2. Αυξάνεται η υπευθυνότητα κάθε καθηγητή στην οργάνωση του μαθήματός του, διότι η ανάρτηση στο διαδίκτυο (παρακολούθηση με κωδικό) συνεπάγεται και δημόσιο έλεγχο.
   3. Νέες γνώσεις στο αντικείμενο που διδάσκεται, π.χ. νέες κατευθυντήριες οδηγίες, ενσωματώνονται άμεσα στο ηλεκτρονικό μάθημα.
10. Ελαττώνεται ο χρόνος της στείρας διδασκαλίας από αμφιθεάτρου, όπου συνήθως κυριαρχεί ο μονόλογος του διδάσκοντα, ενώ παράλληλα αυξάνεται ο χρόνος της συζήτησης ενδιαφερουσών περιπτώσεων ασθενών, της κριτικής προσέγγισης ενός συμπτώματος ή ενός κλινικού ή εργαστηριακού ευρήματος σε θαλάμους ασθενών ή σε περιορισμένες ομάδες φοιτητών, σε μικρές αίθουσες διδασκαλίας.
11. Οι φοιτητές έχουν χρόνο για να εκπονήσουν, σε μικρές ομάδες, διάφορες εργασίες με την επίβλεψη του καθηγητή τους, οι οποίες θα παρουσιάζονται, θα αναλύονται και θα υφίστανται κριτική σε μεγαλύτερες ομάδες φοιτητών και καθηγητών.
12. Στόχος των παραπάνω δράσεων είναι η αποτελεσματικότερη αξιοποίηση των ταλέντων τόσο των φοιτητών, αλλά και των καθηγητών, οι οποίοι δεν θα αναλίσκονται στην προσπάθεια μετάδοσης γνώσεων που ο κάθε φοιτητής έχει πλέον στο κινητό του τηλέφωνο.
13. Τα ηλεκτρονικά μαθήματα μπορούν να γίνονται με διάφορους τρόπους, οι οποίοι θα επιλεγούν από τους διδάσκοντες. Δύο προτεινόμενες μορφές είναι:
    1. η θεωρητική ανάπτυξη ενός θέματος,
    2. η παρουσίαση μιας ενδιαφέρουσας περίπτωσης ασθενή (8-10 min) και στη συνέχεια η παράθεση 6-8 ερωτήσεων πολλαπλής επιλογής, με ανάλυση της σωστής ή λανθασμένης απάντησης του φοιτητή. Για να προχωρήσει ο φοιτητής στην επόμενη ερώτηση θα πρέπει να έχει απαντήσει σωστά στην προηγούμενη.
14. Τα κλινικά μαθήματα θα διδάσκονται με το σύστημα της καθετοποιημένης διδασκαλίας, δηλαδή ορισμένες ενότητες από τα βασικά μαθήματα θα διδάσκονται παράλληλα με το ανάλογο κλινικό μάθημα. Για παράδειγμα, στο 7ο εξάμηνο, παράλληλα με το μάθημα της Καρδιολογίας θα διδάσκονται, σε λίγες ώρες, στοιχεία από τη Συστηματική Φαρμακολογία, την Ειδική Παθολογική Ανατομική, την Ακτινολογία, την Πυρηνική Ιατρική και τη Βιοπαθολογία, τα οποία έχουν άμεση σχέση με το κυκλοφορικό σύστημα. Στόχος είναι να δίνεται η δυνατότητα στο φοιτητή, παράλληλα με την αφομοίωση του κλινικού μαθήματος, να ανανεώνει τις γνώσεις του στα βασικά μαθήματα. Οι εξετάσεις των κλινικών μαθημάτων θα είναι τελείως ξεχωριστές από τις εξετάσεις των βασικών μαθημάτων.
15. Στα 4 πρώτα εξάμηνα, οι φοιτητές θα διδάσκονται τις βασικές κλινικές δεξιότητες σε περιβάλλον προσομοίωσης.
16. Στα εξάμηνα 5-12, οι κλινικές δεξιότητες θα διδάσκονται από τους κλινικούς καθηγητές. Σε όλα τα κλινικά μαθήματα θα τηρούνται logbooks, όπου θα περιγράφονται με λεπτομέρειες οι κλινικές δεξιότητες που θα πρέπει να αποκτούν οι φοιτητές, οι οποίοι δεν θα μπορούν να συμμετάσχουν στην τελική εξέταση του μαθήματος αν δεν έχουν ολοκληρώσει τις απαιτούμενες κλινικές δεξιότητες.
17. Ο φοιτητής οφείλει να παρακολουθήσει και να κατοχυρώσει 5 μαθήματα επιλογής, σύμφωνα με το πρόγραμμα σπουδών. Αυτά θα κατανεμηθούν στον 1ο και 2ο κύκλο σπουδών.
    1. στον 1ο κύκλο σπουδών θα υπάρχει η δυνατότητα επιλογής 2 μαθημάτων από μια δεξαμενή 18 μαθημάτων,
    2. στο 2ο κύκλο σπουδών θα υπάρχει η δυνατότητα επιλογής 3 μαθημάτων από μια δεξαμενή 35 μαθημάτων.
18. Τα μαθήματα επιλογής θα αξιολογούνται κάθε τρία έτη. Απαραίτητη προϋπόθεση για τη συνέχιση της διδασκαλίας ενός μαθήματος επιλογής θα είναι η επιτυχής παρακολούθηση και εξέταση από τουλάχιστον πέντε φοιτητές.
19. Οι φοιτητές θα πρέπει να συμμετέχουν ενεργά στη διδασκαλία με:
    1. παρουσίαση ενδιαφερουσών περιπτώσεων ασθενών
    2. ανάλυση θεωρητικών θεμάτων
    3. παρουσίαση άρθρων υπό τη μορφή βιβλιογραφικής ενημέρωσης
    4. τη συγγραφή και παρουσίαση εργασιών που θα τους ανατίθεται από τα μέλη ΔΕΠ του οικείου μαθήματος.

    Τα παραπάνω εξασφαλίζουν και προάγουν την αλληλεπίδραση φοιτητών και καθηγητών.

20. Οι εξετάσεις θα διεξάγονται:
    1. με τον παραδοσιακό τρόπο,
    2. με ηλεκτρονικά μέσα. Πλεονεκτήματα είναι η άμεση εξαγωγή της βαθμολογίας με το τέλος της εξέτασης και η μεγάλη εξοικονόμηση χρόνου από τους καθηγητές, οι οποίοι θα επενδύουν την ενέργειά τους στη διδακτική αλληλεπίδραση με τους φοιτητές, που αποτελεί και τον κύριο άξονα του νέου προγράμματος προπτυχιακών σπουδών.
21. Θα πρέπει να αποφεύγεται ο ένας και μοναδικός βαθμός κατά την εξέταση του κάθε μαθήματος. Προτείνεται ο τελικός βαθμός να προκύπτει από το μέσο όρο:
    1. του βαθμού προόδου που θα προκύπτει από τη συμμετοχή του φοιτητή στο μάθημα κατά τη διάρκεια του εξαμήνου (10-20%),
    2. του βαθμού που θα προκύπτει από την εκπόνηση μιας βραχείας εργασίας που θα γίνει με την καθοδήγηση των μελών ΔΕΠ του οικείου μαθήματος (30-40%),
    3. του βαθμού της τελικής εξέτασης (40-50%).
22. Διάρκεια εξεταστικής περιόδου: 3 εβδομάδες.
23. Δεν επιτρέπεται η διενέργεια εξετάσεων κατά τη διάρκεια των εξαμήνων. Θα γίνονται αποκλειστικά και μόνο στις οριζόμενες ημερομηνίες.