Tο Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΤΜΧΠΠΑ) του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας ξεκίνησε τη λειτουργία του το 1989 και είναι το πρώτο Τμήμα στην Ελλάδα που προσέφερε Πανεπιστημιακό Δίπλωμα στη Χωροταξία, Πολεοδομία και την Περιφερειακή Ανάπτυξη. Οι απόφοιτοι του Τμήματος είναι πτυχιούχοι μηχανικοί. Το Τμήμα προσφέρει προπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών πενταετούς φοίτησης, μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών τριών εξαμήνων για την πλήρη φοίτηση και πέντε εξαμήνων για την μερική φοίτηση, ένα ελληνογαλλικό μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών και διδακτορικό δίπλωμα.
Το γνωστικό αντικείμενο της Χωροταξίας, της Πολεοδομίας και της Περιφερειακής Ανάπτυξης αφορά το σχεδιασμό, τη ρύθμιση και την ισόρροπη και βιώσιμη ανάπτυξη του χώρου. Περιλαμβάνει μεγάλο αριθμό θεμάτων, που έχουν ως κοινό χαρακτηριστικό τη χωρική διάσταση, καθώς αφορούν συγκεκριμένες περιοχές, μικρότερες ή μεγαλύτερες: μια συνοικία, μια πόλη, μια ζώνη, μια περιφέρεια, μια χώρα ή και μια ομάδα χωρών. Στο πλαίσιο των θεμάτων αυτών αναπτύσσεται ένα ευρύ φάσμα επιμέρους αντικειμένων με κυριότερα την οργάνωση και μορφή του χώρου, τις αναπτυξιακές διαδικασίες, τα περιβαλλοντικά θέματα και τις κοινωνικές διεργασίες.
To πρόγραμμα σπουδών του Τμήματος είναι σχεδιασμένο με προσανατολισμό στην ανάλυση, το σχεδιασμό και τη λήψη αποφάσεων για τη λύση χωρικών προβλημάτων από την οπτική γωνία ενός μηχανικού. Αυτό απαιτεί ισχυρό τεχνικό υπόβαθρο. Οι φοιτητές του Τμήματος εκπαιδεύονται σε μαθήματα Οικονομίας, Ανάπτυξης, Περιβάλλοντος, Διαχείρισης, Μεθόδων Ανάλυσης και Επίλυσης προβλημάτων με τη χρήση εξειδικευμένων εργαλείων και τεχνικών.
Το ΤΜΧΠΠΑ έχει τη σημαντική δυνατότητα, ως νέο τμήμα, να δημιουργεί το απαραίτητο μίγμα κοινωνικών και θετικών επιστημονικών πεδίων μέσα από σύγχρονες μεθόδους εκπαίδευσης. Το διδακτικό προσωπικό του ΤΜΧΠΠΑ εξειδικεύεται σε ποικίλα γνωστικά πεδία τα οποία περιλαμβάνουν τον Αστικό, Πολεοδομικό και Χωροταξικό Σχεδιασμό, την Οικονομική και Περιφερειακή Επιστήμη, την Αρχιτεκτονική, τη Γεωγραφία, τα Μαθηματικά, την Επιστήμη Υπολογιστών, την Επεξεργασία Εικόνας και την Τηλεπισκόπηση, την Επιστήμη Πολιτικού Μηχανικού, και τις Κοινωνικές Επιστήμες. Πολλά μέλη του τμήματος έχουν υπηρετήσει σε διάφορες θέσεις της δημόσιας διοίκησης και έχουν λάβει διακρίσεις για την έρευνα, τις δημοσιεύσεις και τη συμβολή τους στα επιστημονικά τους αντικείμενα To Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης, διατηρεί στενές σχέσεις με τους φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης της Θεσσαλίας. Ανάλογες σχέσεις έχουν δημιουργηθεί και με διάφορους άλλους τοπικούς φορείς (αναπτυξιακούς, ερευνητικούς κ.λπ.).
Οι συνεργασίες που έχουν πραγματοποιηθεί μεταξύ των φορέων και του Τμήματος αποτελούν σημαντικό παράγοντα θετικής ένταξης του Πανεπιστημίου στην τοπική κοινωνία και, παράλληλα, προσφέρουν σημαντικές δυνατότητες πρακτικής εξάσκησης για τους φοιτητές του Τμήματος. Η ευρωπαϊκή και διεθνής διάσταση του Τμήματος ενισχύεται επίσης από το σχετικά μεγάλο αριθμό προσκεκλημένων ομιλητών στο πλαίσιο του προπτυχιακού και του μεταπτυχιακού προγράμματος σπουδών. Επίσης, το Τμήμα υλοποίησε και υλοποιεί μια σειρά από ερευνητικά προγράμματα με ευρωπαϊκό ή διεθνές περιεχόμενο και με χρηματοδότηση από την ΕΕ ή άλλους φορείς του εξωτερικού. Ορισμένα από τα προγράμματα αυτά έχουν διακρατικό χαρακτήρα.
Οι σπουδές στο Τμήμα χαρακτηρίζονται από διεπιστημονική προσέγγιση η οποία συνδυάζει τις τεχνικές επιστήμες με την παροχή ουσιαστικών γνώσεων σε θέματα οικονομίας και ανάπτυξης, περιβάλλοντος, υποδομών, διοίκησης, και σε προηγμένα εργαλεία, μεθόδους και τεχνικές που βασίζονται στη χρήση Η/Υ.
Τα μαθήματα διαρθρώνονται γύρω από 7 βασικές ενότητες:
- την πόλη και την πολεοδομία,
- τη χωροταξία και τις υποδομές,
- τις οικονομικές επιστήμες και την περιφερειακή ανάπτυξη,
- τη γεωγραφία και το περιβάλλον,
- τις κοινωνικές επιστήμες του χώρου,
- τα τεχνικά μαθήματα υποβάθρου,
- τα μαθηματικά και την πληροφορική,
ενώ υπάρχει (προαιρετικά) και η ξένη γλώσσα.
Τα μαθήματα ειδικότητας, υποχρεωτικά και κατ’ επιλογή, μπορούν να οδηγήσουν σε εξειδικεύσεις σε θέματα αιχμής όπως, ενδεικτικά, ο σχεδιασμός υποδομών, η διαχείριση συστημάτων γεωγραφικών πληροφοριών, οι χωρικές πλευρές της Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης, η τουριστική ανάπτυξη, η αξιολόγηση προγραμμάτων και πολιτικών ανάπτυξης κα. Οι εξειδικεύσεις αυτές δεν είναι οι μόνες. Το Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης, επειδή ακριβώς χαρακτηρίζεται από ευελιξία και προσαρμοστικότητα, ευνοεί την ανάπτυξη και νέων περιοχών εξειδίκευσης, ανάλογα με τις μεταβαλλόμενες συνθήκες στο χώρο της επιστήμης και της κοινωνίας. Εξάλλου, η ευρεία δυνατότητα επιλογής μαθημάτων (στα τρία τελευταία έτη), δίνει τη δυνατότητα στον κάθε φοιτητή και φοιτήτρια, με την επιλογή των κατάλληλων συνδυασμών, να δημιουργήσει ένα τελείως προσωπικό προφίλ αποφοίτου, που θα αξιοποιήσει στην επαγγελματική του ζωή.
Στα τελευταία εξάμηνα σπουδών (9ο & 10ο), παράλληλα με τη παρακολούθηση μαθημάτων, εκπονείται και η διπλωματική εργασία. Η εργασία αυτή είναι ατομική ή ομαδική (μέχρι τρία άτομα), και αποτελεί το πληρέστερο κείμενο και εργασία που αναμένεται να παρουσιάσουν οι φοιτητές κατά τη διάρκεια των σπουδών τους. Το περιεχόμενο και η μορφή της διπλωματικής πρέπει να είναι επαγγελματικού επιπέδου, όπως και η δημόσια παρουσίαση/υποστήριξή της, που οργανώνεται ως σημαντικό γεγονός του Τμήματος.
Τα δύο τελευταία -συνήθως- καλοκαίρια των σπουδών προβλέπεται απόκτηση επαγγελματικής εμπειρίας [Πρακτική Άσκηση] με απασχόληση για ένα χρονικό διάστημα σε υπηρεσίες ή γραφεία σχετικών δημοσίων η ιδιωτικών φορέων. Παραδείγματα φορέων που έχουν εργαστεί οι φοιτητές μας είναι -τα σχετικά με το αντικείμενο του Τμήματος- Υπουργεία [Υπ. Περιβάλλοντος & Ενέργειας (τ. ΥπεΧωΔΕ), Υπ. Υποδομών & Μεταφορών κ.ά.], Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, Περιφέρειες, Δήμοι, Αναπτυξιακές Εταιρείες, διάφορα ιδιωτικά γραφεία, κλπ. Η απόκτηση επαγγελματικής εμπειρίας από τους φοιτητές ενθαρρύνεται και με τη δυνατότητα συμμετοχής τους σε ερευνητικά προγράμματα που αναλαμβάνει το Τμήμα και την ερευνητική τους απασχόληση στα Εργαστήρια του Τμήματος.
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Τα μαθησιακά αποτελέσματα του προγράμματος σπουδών του Τμήματος Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης δομούνται πάνω στους παρακάτω άξονες που αποτελούν και τους γενικούς στόχους του προγράμματος:
- Ευρύτερη κατανόηση της σχέσης ‘Άνθρωπος – Χώρος’ και της συνολικής πολυπλοκότητας που αυτή συνεπάγεται
- Ανάπτυξη οργανωμένης και στοχοθετημένης παρέμβασης πάνω στα δεδομένα της παραπάνω σχέσης κάτω από διαφορετικές προσεγγίσεις
- Ανάπτυξη θεωρίας και πρακτικής σε όλους τους τομείς που σχετίζονται με την σχέση ‘Άνθρωπος – Χώρος’ με στόχο την απόκτηση των απαραίτητων γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων από τους φοιτητές.
Οι παραπάνω γενικοί στόχοι εξειδικεύονται στους εξής επί μέρους στόχους:
- την ανάπτυξη της ικανότητας για διερεύνηση και κριτική ανάλυση της ήδη κεκτημένης διεθνούς επιπέδου γνώσης πάνω στα επιστημονικά αντικείμενα τα οποία θεραπεύει το Τμήμα,
- την ανάπτυξη της ικανότητας για ερμηνεία των βασικών παραμέτρων που υπεισέρχονται στα φαινόμενα της χωρικής ανάλυσης και του χωρικού σχεδιασμού, και
- την δημιουργία νέων θεωρητικών και μεθοδολογικών εργαλείων για την προώθηση της έρευνας πάνω στα ζητήματα που αφορούν τις οικονομικές, κοινωνικοπολιτικές και περιβαλλοντικές διαστάσεις της οργάνωσης και μετασχηματισμού του χώρου.
Στα πλαίσια αυτά, οι φοιτητές αποκτούν τις παρακάτω γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες:
1. Γνώσεις
Γνώσεις πολεοδομίας, χωροταξίας, φυσικής και ανθρώπινης γεωγραφίας, περιφερειακής ανάπτυξης και πολιτικής, διαχείρισης της γεωγραφικής πληροφορίας, χωροθέτησης των ανθρώπινων δραστηριοτήτων, προγραμματισμού της χωρικής ανάπτυξης, διαχείρισης των φυσικών πόρων, διοίκησης έργων και προγραμμάτων, κ.ά., που θεωρούνται αναγκαίες για την κατανόηση και επίλυση των χωρικών προβλημάτων και το σχεδιασμό και υλοποίηση των χωρικών παρεμβάσεων.
Αντίληψη και κατανόηση του ανθρωπογενούς και φυσικού περιβάλλοντος καθώς και της γνώσης που έχει αναπτυχθεί σε θέματα χωρικής ανάλυσης.
Επιστημονική ανάλυση και ταξινόμηση της πληροφορίας που εμπεριέχεται τόσο στο ευρύτερο περιβάλλον της περιοχής μελέτης όσο και της υφιστάμενης άμεσα σχετικής αλλά και γενικότερης βιβλιογραφίας.2. Δεξιότητες
Προσφορά υπηρεσιών στο πεδίο της ανάλυσης, του σχεδιασμού, της υλοποίησης και της αξιολόγησης πολιτικών και προγραμμάτων χωρικής παρέμβασης που περιλαμβάνουν στοιχεία πολεοδομικού και χωροταξικού σχεδιασμού, περιφερειακής πολιτικής και πολιτικών τοπικής ανάπτυξης, οικονομικού προγραμματισμού, αναπτυξιακών πολιτικών και διαδικασιών διαβούλευσης και λήψης αποφάσεων.
Χρήση των πλέον συγχρόνων μεθοδολογιών και εργαλείων αποτύπωσης και ανάλυσης όλων των παραμέτρων του χώρου που παρέχονται για παράδειγμα μέσα από τα γεωγραφικά συστήματα πληροφοριών, τις ποσοτικές – οικονομετρικές μεθόδους καθώς και τα εργαλεία λήψης αποφάσεων.
Ανάπτυξη μεθοδολογίας για την αντιμετώπιση ενός ερευνητικού ερωτήματος και επεξεργασία προτάσεων για την κάλυψη των αναγκών που προκύπτουν από την ανάλυση.
Ανάπτυξη, έκθεση και παρουσίαση όλων των φάσεων επεξεργασίας ενός μεθοδολογικού προγράμματος σε οργανωμένο κείμενο με ενότητες, σχήματα και πίνακες με όλα τα στοιχεία που τεκμηριώνουν την επιστημονική προσέγγιση3. Ικανότητες
Αναγνώριση της λειτουργίας του ανθρωπογενούς και φυσικού περιβάλλοντος και των προβλημάτων και δυσλειτουργιών του με στόχο την διατύπωση προτάσεων για την βέλτιστη αποδοτικότητά του.
Ικανότητα επιστημονικής ανάλυσης και οργάνωσης του χώρου από την κλίμακα της περιφέρειας μέχρι την κλίμακα του κτηριακού σχεδιασμού.
Ανάπτυξη της ικανότητας τεκμηριωμένης διατύπωσης προτάσεων χωρικού σχεδιασμού, περιφερειακής πολιτικής, τοπικής και περιφερειακής ανάπτυξης, αστικής διακυβέρνησης και προγραμματισμού.Σύστημα Σπουδών
Το Πρόγραμμα Σπουδών του Τμήματος διαρκεί δέκα (10) εξάμηνα. Στο πρόγραμμα περιλαμβάνονται γενικά υποχρεωτικά μαθήματα (Υ) και μαθήματα επιλογής (Ε) ή υποχρεωτικής επιλογής (ΥΕ) που καλύπτουν το εύρος του αντικειμένου του Μηχανικού Χωροταξίας Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης.
Στο πρόγραμμα σπουδών περιλαμβάνονται μαθήματα ώστε να διασφαλίζεται η θεμελίωση στις βασικές επιστήμες και τέχνες, η ανάπτυξη των μαθημάτων κορμού της ειδικότητας σε όλο το εύρος του σχετικού γνωστικού αντικειμένου, η εμβάθυνση και η εμπέδωση σε υψηλό επίπεδο των γνώσεων στο εύρος του γνωστικού αντικειμένου της ειδικότητας και προβλέπεται η εκπόνηση πτυχιακής ή διπλωματικής εργασίας.
Για την λήψη πτυχίου απαιτείται:
- Η επιτυχής παρακολούθηση 42 Υποχρεωτικών μαθημάτων
- Η επιτυχής παρακολούθηση 10 μαθημάτων επιλογής
- Η εκπόνηση διπλωματικής εργασίας, που πραγματοποιείται σε 2 εξάμηνα και έχει 30 ECTS
- Η πραγματοποίηση δίμηνης Πρακτικής Άσκησης με 10 μονάδες ECTS πλέον των απαιτούμενων 300 μονάδων ECTS, που απαιτούνται για την λήψη διπλώματος.
- Είναι δυνατή η επιλογή από τους φοιτητές μαθήματος Ξένης Γλώσσας, το οποίο δεν θα συνυπολογίζεται στα απαιτούμενα για τη λήψη πτυχίου και οι πιστωτικές μονάδες του θα είναι πλέον των 300 απαιτούνται για τη λήψη του διπλώματος.
Τα μαθήματα επιλογής διαρθρώνονται σε 5 ομάδες μαθημάτων που συνιστούν «διαδρομές» ενός γνωστικού πεδίου. Αυτά τα γνωστικά πεδία είναι:
E1. Μέθοδοι Χωρικής Ανάλυσης
E2. Υποδομές-Μεταφορές
E3. Περιβάλλον
E4. Κοινωνικο-οικονομικές Διαστάσεις του Χώρου
E5. Σχεδιασμός και ΠόληΑπό το σύνολο των 10 επιλογών, όποιος επιλέξει 5 από την ίδια ομάδα, θεμελιώνει κατεύθυνση. Με την προϋπόθεση ότι θα περιλαμβάνονται τα ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ 3 ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ΕΠΙΛΕΓΟΜΕΝΑ από κάθε ομάδα μαθημάτων. Οι υπόλοιπες επιλογές μπορεί να είναι από οποιαδήποτε ομάδα μαθημάτων.
ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ
ΆΡΘΡΑ