Τμήμα Ιστορίας και Εθνολογίας

Το Τμήμα Ιστορίας και Εθνολογίας ιδρύθηκε το 1990 και άρχισε να λειτουργεί το ακαδημαϊκό έτος 1991-1992. Δέχεται κατ’ έτος 200 περίπου φοιτητές.

Σκοπός του Τμήματος είναι:

• Να ερευνά την ιστορική πορεία των λαών της ανθρωπότητας από την καταγωγή τους ως σήμερα, καθώς και τους παράγοντες που την επηρεάζουν.
• Να μελετά τους χαρακτηριστικούς τρόπους συγκρότησης σε ομάδες του ανθρωπίνου είδους, ιδιαίτερα δε των λαών χωρίς γραφή.
• Να μελετά τη συμπεριφορά και τις εκδηλώσεις του πνευματικού, κοινωνικού και ηθικού βίου των λαών, καθώς και το λαϊκό πολιτισμό.
• Να παρέχει στους πτυχιούχους του την απαραίτητη θεωρητική και πρακτική κατάρτιση για την επιστημονική και επαγγελματική τους σταδιοδρομία και εξέλιξη.

Περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με την τρέχουσα δομή του πτυχίου που χορηγεί το Τμήμα βρίσκονται στον οδηγό σπουδών.

Το Τμήμα χορηγεί ενιαίο πτυχίο με επιμέρους ειδίκευση στην Ιστορία ή στην Εθνολογία.

Στο Τμήμα λειτουργεί Βιβλιοθήκη και Αναγνωστήριο. Η Βιβλιοθήκη διαθέτει 117 τίτλους ελληνικών και 138 τίτλους ξένων περιοδικών, 14.800 τόμους βιβλίων και Συλλογή σπανίων βιβλίων που αριθμεί 1.000 και πλέον τόμους.

Τι αναμένεται να γνωρίζει ένας απόφοιτος του ΤΙΕ :

• Την εξέλιξη του ανθρώπινου είδους από την εμφάνισή του μέχρι την εξελικτική επικράτηση του σύγχρονου ανατομικά ανθρώπου,
• Την ιστορική, δημογραφική και πολιτισμική εξέλιξη του ανθρώπου αυτού από την εμφάνιση του μέχρι σήμερα, με έμφαση στην Ευρώπη, την «καθ’ ημάς Ανατολή» και την Μεσόγειο, τα Βαλκάνια και την Ελλάδα
• Την επιστημονική μεθοδολογία της έρευνας στην Ιστορία και τις ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήμες, με τη χρήση και αξιοποίηση αρχαιολογικών τεκμηρίων, γραπτών πηγών όλων των τύπων, ποσοτικών και ποιοτικών δεδομένων αλλά και προφορικών μαρτυριών, καθώς και την επιστημολογική συζήτηση γύρω από την μεθοδολογία της επιστημονικής έρευνας
• Τις μεθόδους διδασκαλίας της Ιστορίας και των συναφών ανθρωπιστικών και κοινωνικών επιστημών, καθώς και την επιστημολογική συζήτηση γύρω από την μεθοδολογία της διδασκαλίας των επιστημών αυτών
• Τη χρήση της σύγχρονης τεχνολογίας (ΤΠΕ) τόσο στον ερευνητικό όσο και στον διδακτικό σχεδιασμό και αντίστοιχα την υλοποίηση ερευνητικών και διδακτικών στόχων
• Τις σύγχρονες επιστημονικές αρχές και μεθόδους της παιδαγωγικής, καθώς και την επιστημολογική συζήτηση γύρω απ’ αυτές
• Τη διαχρονική εξέλιξη της τέχνης, συμπεριλαμβανομένης της λογοτεχνίας, καθώς και τα απαραίτητα εφόδια για την αισθητική της αποτίμηση
• Την επιστημονική ορολογία της Ιστορίας και των συναφών ανθρωπιστικών και κοινωνικών επιστημών σε τουλάχιστον μία ευρωπαϊκή γλώσσα

Τι αναμένεται να είναι σε θέση να εφαρμόζει ένας απόφοιτος του ΤΙΕ

• Τη συνθετική αναπαραγωγή της επιστημονικής γνώσης για την Ιστορία και τον πολιτισμό και την κριτική της αποτίμηση
• Τη διεξαγωγή επιστημονικής έρευνας, είτε αυτοδύναμα είτε στο πλαίσιο μεταπτυχιακών εκπαιδευτικών θεσμών, στα επιστημονικά πεδία του Τμήματος
• Το σχεδιασμό και την υλοποίηση της διδασκαλίας της Ιστορίας και του πολιτισμού (λογοτεχνίας, τέχνης κ.λπ.) στην τυπική Β/θμια Εκπαίδευση ως φιλόλογος
• Την αποτελεσματική παιδαγωγική καθοδήγηση προ-εφήβων και εφήβων στο πλαίσιο του δημόσιου ή ιδιωτικού σχολικού θεσμού αλλά και της άτυπης και μη τυπικής εκπαίδευσης
• Το σχεδιασμό και την υλοποίηση μουσειακών εκθέσεων και την έγκυρη παροχή επιστημονικής συμβουλευτικής καθοδήγησης σε φορείς πολιτιστικής διαχείρισης (μουσεία, πολιτιστικούς συλλόγους κ.λπ.)
• Το σχεδιασμό και την υλοποίηση προγραμμάτων ξενάγησης σε αρχαιολογικούς χώρους, μουσεία, νεότερα και σύγχρονα μνημεία, ιστορικούς χώρους κ.λπ.
• Τη σύνθεση και συγγραφή άρτιων επιστημονικών αλλά και εκλαϊκευτικών κειμένων ευρύτερης χρήσης (π.χ. αρθρογραφία) τόσο στα επιστημονικά πεδία του Τμήματος όσο και σε γενικότερα ζητήματα κοινωνικού, πολιτικού, πολιτισμικού ή άλλου προβληματισμού με τη χρήση, όπου αυτό απαιτείται, της επιστημονικής τεχνογραφίας
• Τη διοργάνωση αλλά και το συντονισμό δημόσιων συζητήσεων με θέμα την Ιστορία και τον πολιτισμό εν γένει καθώς και την παρουσίαση σχετικών βιβλίων και συγγραμμάτων επιστημονικού ή εκλαϊκευτικού χαρακτήρα.

Το Πρόγραμμα Σπουδών (ΠΣ) του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας (ΤΙΕ), από το ακαδημαϊκό έτος 2011-12, διαρθρώνεται ως εξής:

Στο ΤΙΕ θεραπεύονται δύο επιστήμες, η Ιστορία και η Εθνολογία. Όπως κάθε επιστήμη μπορεί να επιμεριστεί σε γνωστικά αντικείμενα – επιμέρους επιστημονικά πεδία, έτσι και στο ΤΙΕ μπορούμε ναεξειδικεύσουμε τις δύο επιστήμες ως εξής:

Με βάση το παραπάνω διάγραμμα, εντάσσονται στο ΠΣ του ΤΙΕ 16 συνολικά γνωστικά αντικείμενα, 9 από την Ιστορία και 7 από την Εθνολογία, στα οποία προστίθενται 2 ειδικά εισαγωγικά μαθήματαμεθοδολογίας της επιστημονικής έρευνας, 1 για την Ιστορία και 1 για την Εθνολογία.

Β. Ζώνες μαθημάτων

Κάθε γνωστικό αντικείμενο επιμερίζεται σε ειδικότερες επιστημονικές θεματικές – «μαθήματα». Ωστόσο, τα μαθήματα του προγράμματος σπουδών δεν προέρχονται μόνο από τα γνωστικά αντικείμενα στα οποία επιμερίζονται οι δύο επιστήμες του Τμήματος, αλλά και από εκείνα που προέρχονται από βοηθητικές επιστήμες της Ιστορίας και της Εθνολογίας (π.χ. φιλολογικά μαθήματα, Παλαιογραφία, Ιστορία της Τέχνης κ.λπ.) ή ακόμη από τις επιστήμες της αγωγής και της διδακτικής, με δεδομένο ότι οι απόφοιτοι του Τμήματος μπορούν να λάβουν μέρος στο διαγωνισμό του ΑΣΕΠ για την πρόσληψη εκπαιδευτικών (ΠΕ 02 – Φιλόλογοι), ανεξάρτητα από την κατεύθυνση σπουδών που θα επιλέξουν.

Με βάση τα δεδομένα αυτά, το ΠΣ του ΤΙΕ διαιρείται σε 3 «ζώνες» μαθημάτων:

Α Ζώνη: μαθήματα Υποχρεωτικά (Υ)

Η Α Ζώνη περιλαμβάνει 18 Υ εισαγωγικά μαθήματα στα 18 (16+2) γνωστικά αντικείμενα των δύο επιστημών που θεραπεύονται στο ΤΙΕ, κατανεμημένα στα 3 πρώτα εξάμηνα σπουδών (Α, Β, Γ). Αναλυτικά:

• Εισαγωγή στην Αρχαία Ελληνική Ιστορία
• Εισαγωγή στη Ρωμαϊκή Ιστορία
• Εισαγωγή στη Βυζαντινή Ιστορία
• Εισαγωγή στη Μεσαιωνική Ευρωπαϊκή Ιστορία
• Εισαγωγή στη Νεότερη και Σύγχρονη Ευρωπαϊκή Ιστορία
• Εισαγωγή στην Ιστορία των Βαλκανικών Λαών
• Εισαγωγή στην Ιστορία του Νέου, Νεότερου και Σύγχρονου Ελληνισμού
• Εισαγωγή στην Ιστορία του Ισλαμικού Κόσμου
• Εισαγωγή στην Οθωμανική Ιστορία
• Θεωρία και Μεθοδολογία της Ιστορίας
• Εισαγωγή στη Φυσική Ανθρωπολογία
• Εισαγωγή στη Λαογραφία
• Εισαγωγή στην Κοινωνική και Πολιτισμική Ανθρωπολογία
• Εισαγωγή στην Ανθρωπογεωγραφία
• Εισαγωγή στη Δημογραφία
• Εισαγωγή στην Αρχαιολογία
• Εισαγωγή στη Σημειωτική
• Ποσοτικές και ποιοτικές μέθοδοι έρευνας στις κοινωνικές επιστήμες

Το εξάμηνο στο οποίο διδάσκεται το κάθε μάθημα εμφαίνεται στον αναλυτικό κατάλογο των μαθημάτων

Β Ζώνη: μαθήματα Υποχρεωτικά κατ’ Επιλογή (ΥΕ)

Στη Β Ζώνη μαθημάτων περιλαμβάνονται 16 μαθήματα ΥΕ, ανάλογα με την κατεύθυνση σπουδών (Ιστορία ή Εθνολογία) που θα επιλέξει ο φοιτητής / η φοιτήτρια με το πέρας του Γ εξαμήνου της φοίτησής του / της στο ΤΙΕ. Από αυτά τα 12 θα είναι από την κατεύθυνση που θα επιλέξει και τα υπόλοιπα 4 από ην άλλη κατεύθυνση. Τα μαθήματα ΥΕ θα επιλέγονται από κατάλογο μαθημάτων ανά γνωστικό αντικείμενο που θα καταρτίζεται κάθε έτος με βάση τις προτάσεις των μελών ΔΕΠ του Τμήματος και θα εγκρίνεται από τη Γενική Συνέλευση του Τμήματος. Ο κατάλογος θα περιλαμβάνει διπλάσιο τουλάχιστον αριθμό μαθημάτων από αυτά που είναι υποχρεωμένοι να επιλέξουν οι φοιτητές / φοιτήτριες του ΤΙΕ.

Στον κατάλογο των ΥΕ μαθημάτων μπορούν να περιλαμβάνονται και μαθήματα άλλων Τμημάτων, εφόσον το κάθε μέλος ΔΕΠ του Τμήματος, εισηγηθεί τεκμηριωμένα την αναγκαιότητα εισαγωγής τους στον κατάλογο των ΥΕ μαθημάτων και εγκριθεί από τη ΓΣ του Τμήματος.

Κάθε φοιτητής / φοιτήτρια του ΤΙΕ μπορεί να επιλέξει ΥΕ μαθήματα από οποιοδήποτε γνωστικό αντικείμενο και των δύο κατευθύνσεων. Ωστόσο, δεν μπορεί να επιλέξει περισσότερα από 3 μαθήματα ανά γνωστικό αντικείμενο. Επομένως, αν κάποιος / κάποια επιλέξει την Κατεύθυνση Ιστορίας, οφείλει να επιλέξει 12 μαθήματα από 4 τουλάχιστον γνωστικά αντικείμενα της Ιστορίας (3Χ4=12) και 4 μαθήματα από 2 τουλάχιστον γνωστικά αντικείμενα της Εθνολογίας (3+1=4 ή 2+2=4). Αντίστοιχα, αν κάποιος / κάποια επιλέξει την Κατεύθυνση Εθνολογίας, οφείλει να επιλέξει 12 μαθήματα από 4 τουλάχιστον γνωστικά αντικείμενα της Εθνολογίας (3Χ4=12) και 4 μαθήματα από 2 τουλάχιστον γνωστικά αντικείμενα της Ιστορίας (3+1=4). Οι παραπάνω αριθμοί μαθημάτων είναι ενδεικτικοί.

Γ Ζώνη: μαθήματα Ελεύθερης Επιλογής (ΕΕ)

Στη Γ Ζώνη μαθημάτων περιλαμβάνονται 14 μαθήματα ΕΕ, τα οποία επιλέγονται από σχετικό κατάλογο που θα καταρτίζει κάθε έτος και θα εγκρίνει η Γενική Συνέλευση του Τμήματος, μετά από σχετικές προτάσεις των μελών ΔΕΠ του Τμήματος. Τα μαθήματα αυτά μπορούν να προέρχονται από:

• Μαθήματα ΥΕI (Ιστορίας) ή ΥΕ E (Εθνολογίας) που δεν επελέγησαν από κάποιο φοιτητή ή φοιτήτρια
• Μαθήματα ΕΕ που προσφέρονται από το Τμήμα
• Μαθήματα άλλων Τμημάτων του ΔΠΘ
• Μαθήματα προγράμματος ανταλλαγών ( Erasmus)

Τα μαθήματα των Ζωνών Β και Γ δεν κατανέμονται σε συγκεκριμένα εξάμηνα σπουδών.

Με άλλα λόγια, κάθε φοιτητής ή φοιτήτρια του ΤΙΕ μπορεί μετά το τέλος του υποχρεωτικού προγράμματος των 3 πρώτων εξαμήνων να καταρτίσει το δικό του /δικό της ιδιαίτερο πρόγραμμα ανάλογα με τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντά του /της .

Κάθε φοιτητής ή φοιτήτρια του ΤΙΕ, ωστόσο, οφείλει για να περατώσει τις σπουδές να επιτύχει σε συνολικά 48 μαθήματα (18 Υ στα Α, Β και Γ εξάμηνα σπουδών, 16 ΥΕ και 14 ΕΕ στα Δ, Ε, ΣΤ, Ζ και Η εξάμηνα σπουδών).

Στα μαθήματα αυτά προστίθενται 8 ακόμη εξαμηνιαία μαθήματα ξένης γλώσσας, στα οποία πρέπει να επιτύχει κάθε φοιτητής ή φοιτήτρια του ΤΙΕ, χωρίς ωστόσο να λαμβάνεται υπόψη οβαθμός επιτυχίας για την εξαγωγή του τελικού μέσου όρου βαθμολογίας του πτυχίου. Επιπλέον, εφόσον αυτό κριθεί αναγκαίο μετά από διαγνωστικές εξετάσεις, κάθε φοιτητής ή φοιτήτρια του ΤΙΕ οφείλει να συμπληρώσεις ορισμένες ώρες διδασκαλίας στο Εργαστήριο Πληροφορικής. Ο αριθμός των ωρών αυτών δε θα ξεπερνά τις 60 συνολικά στη διάρκεια των σπουδών του στο ΤΙΕ.

Δηλώσεις μαθημάτων ανά εξάμηνο

Οι φοιτητές του Α, Β και Γ εξαμήνου δηλώνουν υποχρεωτικά έξι Υποχρεωτικά μαθήματα συν ένα μάθημα ξένης γλώσσας ανά εξάμηνο (σύνολο 7 ανά εξάμηνο). Οι φοιτητές των Δ, Ε, Στ και Ζ εξαμήνων μπορούν να δηλώσουν μέχρι επτά (νέα) μαθήματα (Υποχρεωτικά Κατ’ Επιλογή και Ελεύθερης Επιλογής) συν ένα μάθημα ξένης γλώσσας ανά εξάμηνο (σύνολο 8 ανά εξάμηνο). Οι φοιτητές του Η εξαμήνου υποχρεωτικά δηλώνουν κατ’ ελάχιστο δύο (νέα) μαθήματα (Υποχρεωτικά Κατ’ Επιλογή και Ελεύθερης Επιλογής) συν ένα μάθημα ξένης γλώσσας ανά εξάμηνο (κατ’ ελάχιστο 3), αλλά μπορούν να δηλώσουν μέχρι και δεκατέσσερα (νέα) μαθήματα (Υποχρεωτικά Κατ’ Επιλογή και Ελεύθερης Επιλογής) ανά εξάμηνο. Ωστόσο το σύστημα διανομής συγγραμμάτων (Εύδοξος) επιτρέπει τη δήλωση μέχρι οκτώ συνολικά συγγραμμάτων ανά εξάμηνο.

Γ. Ειδικές διατάξεις

Α) Θεσπίζεται η υποχρεωτική εκπόνηση δύο τουλάχιστον «φροντιστηριακών εργασιών» κατά τη διάρκεια των 8 εξαμήνων σε οποιοδήποτε γνωστικό αντικείμενο ή μάθημα του ΠΣ. Οι όροι εκπόνησης των εργασιών αυτών καθορίζονται από τον εκάστοτε διδάσκοντα από τον οποίο πιστοποιείται και η επιτυχής περάτωση της εργασίας.

Β) Διατηρείται ο προαιρετικός χαρακτήρας για την εκπόνηση πτυχιακής εργασίας. Ωστόσο, κάθε φοιτητής ή φοιτήτρια που επιθυμεί να εκπονήσει πτυχιακή εργασία θα πρέπει να μπορεί να πιστοποιήσει ότι εκπόνησε ήδη δύο τουλάχιστον «φροντιστηριακές εργασίες» πριν την ανάληψη της πτυχιακής. Κάθε πτυχιακή εργασία θα αντιστοιχεί σε δύο εξαμηνιαία μαθήματα (ένα ΥΕ στο γνωστικό αντικείμενο στο οποίο εκπονείται και ένα ΕΕ), από την παρακολούθηση και την επιτυχή εξέταση στα οποία ο φοιτητής ή η φοιτήτρια θα απαλλάσσεται. Πτυχιακή εργασία μπορεί να αναλάβει οποιοσδήποτε φοιτητής / οποιαδήποτε φοιτήτρια του ΤΙΕ, μετά το πέρας του ΣΤ εξαμήνου σπουδών, ακόμη κι αν βρίσκεται εκτός κύκλου σπουδών («επί πτυχίω»). Περισσότερες λεπτομέρειες για την εκπόνηση της πτυχιακής εργασίας παρατίθενται στον Κανονισμό Διπλωματικών / Πτυχιακών Εργασιών.