Το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο έκανε την εμφάνισή του το 1837 με την ονομασία Πολυτεχνικό Σχολείο και με την πλέον στοιχειώδη μορφή εκπαιδευτικού ιδρύματος, ως δημοτικό σχολείο τεχνικής εκπαιδεύσεως. Λειτουργούσε μόνο Κυριακές και εορτές.
Το 1840 προστίθεται και σχολείο συνεχούς λειτουργίας, ενώ πληθύνονται και επεκτείνονται τα μαθήματα. Το Πολυτεχνείο εγκαθίσταται σε δικό του κτήριο στην οδό Πειραιώς. Με τον ζήλο των μαθητών και των διδασκόντων, το σχολείο αναπτύσσεται συνεχώς και ανυψώνεται η στάθμη του. Τα μαθήματα περιλαμβάνουν τώρα Μαθηματικά, Χημεία, Σχέδιο, Μηχανική και Παραστατική Γεωμετρία, ενώ η εκπαιδευτική οργάνωση περιλαμβάνει χειμερινό και θερινό εξάμηνο. Κατά την περίοδο 1844-1862, πλην του κυριακάτικου και καθημερινού Σχολείου, δημιουργείται και Ανώτερο Σχολείο, που περιλαμβάνει την Αρχιτεκτονική και Καλές Τέχνες. Την περίοδο αυτή εισάγεται ως μάθημα και η Μηχανουργία.
Τον Ιανουάριο του 1856 ακούστηκαν για πρώτη φορά μαθήματα περί “Μαγνητικής” και περί “Στατικού Ηλεκτρισμού” και τον Ιούνιο του 1860 εκπαιδεύτηκαν οι πρώτοι χειριστές του τηλεγράφου. Κατά την τριετία 1862-64 το Πολυτεχνείο αναδιοργανώνεται με εισαγωγή περισσοτέρων τεχνικών μαθημάτων. Η τάση αυτή συνεχίζεται στην περίοδο 1864-1873. Διοργανώθηκε το μηχανουργείο, το οποίο ονομάσθηκε “Σιδηρουργικόν Εργοστασιον”, και δημιουργήθηκε το “Τηλεγραφικόν Εργοστάσιον”, ενώ εξαπλώνεται το τηλεγραφικό δίκτυο σε όλη τη χώρα. Το έτος 1873 το Πολυτεχνείο μεταφέρεται στα κτίρια της οδού Πατησίων και παίρνει την ονομασία Μετσόβιον Πολυτεχνείον, για να τιμηθούν οι ευεργέτες και οι δωρητές από το Μέτσοβο. Η μορφή αυτή συνεχίζεται και μετά το 1873. Το έτος 1881 ιδρύεται Μονοτάξια Τηλεγραφική Σχολή, με διάρκεια σπουδών ένα έτος.
Το 1887 το Μετσόβιο Πολυτεχνείο χωρίζεται και οι τεχνικές ειδικότητες υπάγονται στο Σχολείον Βιομηχάνων Τεχνών, όπως ονομάσθηκε. Ιδρύονται 3 Σχολές τετραετούς φοιτήσεως: Πολιτικών Μηχανικών, Μηχανουργών και Γεωμετρών Εργοδηγών. Συντάσσεται αναλυτικό πρόγραμμα της διδακτέας ύλης και οργανισμός εσωτερικής λειτουργίας. Η λειτουργία των Σχολών συνεχίζεται έως το 1914, οπότε το Ιδρυμα παίρνει την ονομασία “Εθνικόν Μετσόβιον Πολυτεχνείον” και υπάγεται στο Υπουργείο Δημοσίων Εργων. Πλην των Σχολών “Πολιτικών Μηχανικών” και “Μηχανικών και Μηχανολόγων” (όπως μετονομάσθηκε η Σχολή Μηχανουργών), το νομοθετικό διάταγμα του 1914 προ βλέπει ίδρυση Σχολών “Αρχιτεκτόνων” και “Ηλεκτρολόγων και Τηλεγραφομηχανικών”. Οι Σχολές αυτές χαρακτηρίζονται ως ανώτατες και είναι 4ετούς φοιτήσεως. Διάφορες εκπαιδευτικές δραστηριότητες χαμηλότερης στάθμης, εντάσσονται σε Σχολεία εργοδηγών προσαρτημένα στις Ανώτατες Σχολές. Συντάσσεται νέος οργανισμός και κανονισμός φοιτήσεως.
Τελικά, το 1917, με νέο νομοθετικό διάταγμα, η Ανώτατη Σχολή Μηχανολόγων μετατράπηκε σε Ανωτάτη Σχολή Μηχανολόγων – Ηλεκτρολόγων και ιδρύονται επιπλέον οι Σχολές Αρχιτεκτόνων, Χημικών Μηχανικών και Τοπογράφων Μηχανικών. Στην Ανωτάτη Σχολή Μηχανολόγων – Ηλεκτρολόγων προστίθενται συνεχώς μαθήματα και δημιουργούνται νέα εργαστήρια. Τα προσφερόμενα μαθήματα είναι μικρά και όλα υποχρεωτικά.
Αλλά, κατά τη δεκαετία του 1960 αρχίζει ήδη να διαφαίνεται η ανάγκη διαχωρισμού των δύο περιοχών, πράγμα που κατέστησε αναγκαίο, η μεγάλη και συνεχής τεχνολογική πρόοδος. Το 1963 ιδρύεται στην Ανωτάτη Σχολή Μηχανολόγων ο κύκλος του Μηχανικού Παραγωγής και το 1968 το Τμήμα Ναυπηγών. Τελικά, από το 1975 γίνεται διαχωρισμός της Σχολής Μηχανολόγων – Ηλεκτρολόγων σε δύο ανεξάρτητες Σχολές. Η Ανωτάτη Σχολή Μηχανολόγων Μηχανικών περιέλαβε το Τμήμα Ναυπηγών και τον Κύκλο Μηχανικού Παραγωγής.
Με την εφαρμογή του Νόμου Πλαισίου των Α.Ε.Ι. το 1982, το Τμήμα Ναυπηγών αποσπάται από τη Σχολή Μηχανολόγων Μηχανικών, η δε Ανωτάτη Σχολή Μηχανολόγων Μηχανικών μετονομάζεται σε Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών. Συγχρόνως, το προσωπικό και οι εκπαιδευτικές και ερευνητικές δραστηριότητες του Τμήματος κατανέμονται σε έξι Τομείς:
– Βιομηχανικής Διοικήσεως και Επιχειρησιακής Έρευνας
– Θερμότητας
– Μηχανολογικών Κατασκευών και Αυτομάτου Ελέγχου
– Πυρηνικής Τεχνολογίας
– Ρευστών
– Τεχνολογίας των ΚατεργασιώνΌλοι οι Τομείς βρίσκονται σε συνεχή συνεργασία και αλληλοσυμπλήρωση μεταξύ τους.
Το 1986 δημιουργούνται στο Τμήμα άλλοι δύο κύκλοι σπουδών (του Ενεργειακού Μηχανολόγου Μηχανικού και του Κατασκευαστού Μηχανολόγου Μηχανικού) στους οποίους προστίθεται, το 1990, και ο κύκλος του Αεροναυπηγού Μηχανολόγου Μηχανικού. Οι 4 κύκλοι σπουδών του Τμήματος δίνουν τη δυνατότητα στους φοιτητές να προσδιορίσουν εν μέρει μόνοι τους το κέντρο βάρους των σπουδών τους.
Η εργαστηριακή εξάσκηση των φοιτητών καθώς και η εκτέλεση του ερευνητικού έργου από τα μέλη του Διδακτικού Προσωπικού γίνεται στα εργαστήρια της Σχολής, έτσι ώστε να εξυπηρετούνται οι τρεις βασικές προτεραιότητες της Σχολής: Το εκπαιδευτικό έργο, που περιλαμβάνει παραδόσεις μαθημάτων, ασκήσεις, εργαστήρια, σεμινάρια, διπλωματικές εργασίες. Το ερευνητικό έργο και οι διδακτορικές διατριβές, που γίνονται στους έξι Τομείς της Σχολής. Το κοινωνικό έργο, που αφορά στην ανάπτυξη της τεχνολογίας σε συνεργασία με τη βιομηχανία – βιοτεχνία, τους κρατικούς και τους ιδιωτικούς φορείς.
Α. Στρατηγική της Σχολής για την Εκπαίδευση
Α.1. Στρατηγικοί Στόχοι
(α) Τί Μηχανολόγους θέλουμε να προετοιμάζουμε
Μηχανολόγους χρήσιμους στην ελληνική κοινωνία και ανταγωνιστικούς στο ελληνικό και διεθνές περιβάλλον, που μπορούν να αξιοποιούν αλλά και να δημιουργούν τις συνεχείς και γρήγορες εξελίξεις της τεχνολογίας, σε όσο το δυνατόν περισσότερους τομείς.(β) Σε ποια στάδια δράσης του Μηχανολόγου πρέπει να δοθεί έμφαση
Οι Μηχανολόγοι σχεδιάζουν και διαχειρίζονται (σε συνήθεις και έκτακτες συνθήκες) συστήματα και διατάξεις. Επομένως πρέπει να μπορούν να επιλύουν σχεδιαστικά και διαχειριστικά προβλήματα, που περιλαμβάνουν τα εξής στάδια: (i) σύλληψη του προβλήματος και μοντελοποίησή του, (ii) επίλυση μοντέλων (λεπτομερής σχεδιασμός), (iii) εφαρμογή/κατασκευή. Σήμερα οι σπουδές δίνουν κυρίως έμφαση στην επίλυση μοντέλων. Πρέπει να δοθεί έμφαση και στα πρώτα στάδια (σύλληψη και μοντελοποίηση προβλήματος), αλλά και στο τελευταίο (εφαρμογή/κατασκευή).(γ) Εκπαιδευτική διαδικασία
Η εκπαιδευτική διαδικασία πρέπει να γίνει πιο ουσιαστική και ελκυστική για τους σπουδαστές/-ριες της Σχολής, με περισσότερο βιωματική παρά παθητική πρόσκτηση γνώσεων.
Πρέπει να αναληφθούν οι κατάλληλες πρωτοβουλίες και δράσεις, ώστε οι σπουδαστές/-ριες να μην αντιμετωπίζουν τις σπουδές τους «διαδικαστικά», δηλαδή με στόχο απλώς να περάσουν τα μαθήματα και να αποκτήσουν το δίπλωμα του Μηχανολόγου Μηχανικού, αλλά να αποκτούν ουσιαστικές γνώσεις και δεξιότητες .(δ) Περιοχές που πρέπει να ενισχυθούν
– Βιοϊατρική τεχνολογία
– Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και εξοικονόμηση ενέργειας
– Έξυπνα συστήματα για παραγωγή, μεταφορές και ενέργεια
– Ρομποτική
– Προηγμένα υλικά και νανο-τεχνολογία
– Βιώσιμη ανάπτυξη και Κυκλική Οικονομία (Circular Economy)
Α.2. Τρόποι επίτευξης των στρατηγικών στόχων- Kατά τη διδασκαλία, να δοθεί περαιτέρω έμφαση/προσανατολισμός στην επίλυση προβλημάτων της πραγματικότητας (problem-solving orientation), τα οποία αποτελούν αφορμή για γνωριμία με τη θεωρία και τις μεθόδους, αλλά και την εμπέδωσή τους.
- Αύξηση χρήσης μελετών περίπτωσης (case-studies) σε όλα τα μαθήματα.
- Συμπλοκή θεωρητικών γνώσεων με εφαρμογές τους (π.χ. παρεμβάσεις καθηγητών μηχανολόγων στα μαθήματα μαθηματικών, μηχανικής, φυσικής και χημείας).
- Αύξηση της μάθησης μέσω θεμάτων σχεδιαστικής κατεύθυνσης (project-based learning), και μείωση της από έδρα διδασκαλίας,
– με έμφαση, εκτός από το υπολογιστικό μέρος, τόσο στη μοντελοποίηση της πραγματικότητας, όσο και στην κατασκευή ή προσομοίωση της λύσης, και ανάδειξη της μη μοναδικότητας των καλών λύσεων,
– με συνδυασμό γνώσεων από περισσότερα του ενός μαθήματα (συνδυαστικά θέματα),
– με εκτενή χρήση πακέτων λογισμικού,
– με εκτενή χρήση του διαδικτύου για αναζήτηση στοιχείων και πληροφοριών,
– με καθοδήγηση από διδάσκοντες και εργαστηριακό προσωπικό, σε προγραμματισμένες συναντήσεις, κατά τη διάρκεια εκπόνησής τους,
– με σημαντική βαθμολογική βαρύτητα. - Δημιουργία σελίδας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (π.χ. σελίδας στο Facebook ή στο LinkedIn) με μαρτυρίες/ ιστορίες επιτυχιών, βραβεύσεων και γενικότερα ακαδημαϊκών, ερευνητικών και επαγγελματικών επιτευγμάτων των σπουδαστών και των αποφοίτων της Σχολής.
- Δημιουργία τράπεζας ερωτήσεων/ ασκήσεων (χωρίς λύσεις) για κάθε μάθημα, προσβάσιμη στο διαδίκτυο.
- Σεμινάρια/ παρουσιάσεις σε τακτική βάση από εργαζόμενους Μηχανολόγους και τεχνικά στελέχη της βιομηχανίας, που μπορούν να εμπνεύσουν.
- Εκσυγχρονισμός των μαθημάτων προγραμματισμού και πληροφορικής (π.χ. C++, R, Python), μηχανολογικού σχεδίου (π.χ. έμφαση στη σχεδίαση με Η/Υ), στατιστικής και θεωρίας των πιθανοτήτων, λαμβάνοντας υπόψη και τα προγράμματα της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
- Εκπόνηση της διπλωματικής εργασίας όχι αποκλειστικά σε ένα μάθημα, αλλά και σε συνδυασμό δύο ή περισσότερων μαθημάτων.
- Αλλαγή ωρολογίου προγράμματος με αύξηση του λόγου ωφέλιμου προς κενό χρόνο (π.χ. διάρκεια χρονοθυρίδας της διδασκαλίας 60’ ή 75’ και όχι 45’).
- Προγραμματισμένος αριθμός επισκέψεων στη βιομηχανία σε ετήσια βάση.
- Εξορθολογισμός του φόρτου των φοιτητών.
- Μείωση του αριθμού των μαθημάτων για λήψη διπλώματος (όχι περισσότερα από 57), δίχως μείωση των διδασκόμενων αντικειμένων, αλλά με δράσεις όπως μείωση των επικαλύψεων μεταξύ μαθημάτων, κατάργηση μαθημάτων και ενσωμάτωση της ύλης τους σε άλλα, μείωση των υποχρεωτικών μαθημάτων των κύκλων σπουδών, κ.λπ.
- Επανεξέταση/ εκσυγχρονισμός των κύκλων σπουδών, με δεδομένη και την ισοτίμηση του διπλώματος με master
Β. Στρατηγική της Σχολής στην ΈρευναΒ.1. Στόχοι
(α) Τόνωση/ ενθάρρυνση της διεπιστημονικής έρευνας, δια-τομεακά/-σχολικά/-ιδρυματικά
Η σύγχρονη τάση, ιδιαίτερα στις επιστήμες του μηχανικού, απαιτεί τη συνέργεια μεταξύ των διαφόρων επιστημονικών περιοχών και την αλληλο-τροφοδότηση με επιτυχημένα παραδείγματα των διαφόρων πεδίων εφαρμογής. Είναι άλλωστε η τάση αυτή που μπορεί να δημιουργήσει καινοτομίες τόσο στο πεδίο της έρευνας όσο και αυτό των εφαρμογών.(β) Τόνωση/ ενθάρρυνση των διεθνών ερευνητικών συνεργασιών
Οι διεθνείς ερευνητικές συνεργασίες έχουν πολλαπλά οφέλη, τόσο για τους καθηγητές/ερευνητές (π.χ. αλληλεπίδραση με άλλους συναδέλφους και ερευνητικές παραδόσεις, αναμέτρηση των ιδεών και μεθόδων που αναπτύσσει κάποιος με αυτές των συναδέλφων), όσο και για τη Σχολή (διεύρυνση των συνεργασιών της, διάδοση των επιτευγμάτων της, βελτίωση της φήμης της). Πρέπει, επομένως, η Σχολή να υποστηρίζει την ανάπτυξή τους.(γ) Ενθάρρυνση ανταπόκρισης στις προκλήσεις για τη βασική και εφαρμοσμένη έρευνα
Στο Σχήμα 1 παρουσιάζονται θεμελιώδεις τομείς έρευνας που σχετίζονται με τη Σχολή, κλάδοι για τους οποίους αναπτύσσονται εφαρμογές, και οι σύγχρονες προκλήσεις στις οποίες είναι σκόπιμο να ανταποκρίνονται η έρευνα και οι εφαρμογές που αναπτύσσονται.Είναι σκόπιμο η Σχολή να ενθαρρύνει τα μέλη της ώστε, τόσο η βασική όσο και η εφαρμοσμένη έρευνα που πραγματοποιούν, να ανταποκρίνεται στις προκλήσεις του Σχήματος 1.
(δ) Προβολή της έρευνας
Η έρευνα που πραγματοποιείται στη Σχολή, και κυρίως η εφαρμοσμένη, πρέπει να προβάλλεται τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο. Παράλληλα με τις δημοσιεύσεις σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά και συνέδρια, η προβολή και σε άλλα μέσα επικοινωνίας και με κατάλληλο τρόπο, βοηθά στο να φθάσουν τα αποτελέσματα των ερευνών στους δυνητικούς αποδέκτες τους, ενώ παράλληλα διευκολύνει την προσέλκυση πόρων και συνεργασιών, καθώς επίσης αυξάνει την φήμη της Σχολής.
Β.2. Τρόποι επίτευξης των στόχων- Συγκρότηση διεπιστημονικών (δια-τομεακών) ερευνητικών δομών.
- Ανάληψη πρωτοβουλιών για συγκρότηση δια-τμηματικών ή/και δι-ιδρυματικών ερευνητικών δομών.
- Διερεύνηση νομικού πλαισίου για τη ίδρυση Ινστιτούτου εκτός πλαισίου λογιστικής Γενικής Κυβέρνησης.
- Δημιουργία μεταπτυχιακών προγραμμάτων με διεθνή στόχευση (π.χ. Erasmus+, κοινά διακρατικά, κ.λπ.).
- Μόνιμος μηχανισμός παρακολούθησης ερευνητικών ευκαιριών σε σύνδεση με τους αντίστοιχους Εθνικούς οργανισμούς (π.χ. ΕΣΕΚ, ΓΓΕΤ, ΕΚΤ), αλλά και κλαδικές ενώσεις (π.χ. ΣΕΒ, ΕΕΕ).
- Ενθάρρυνση της απόκρισης στις προκλήσεις της έρευνας, π.χ.:
– χρηματοδότηση σχετικών ταξιδιών, συναντήσεων για υποστήριξη διαθεματικών πρωτοβουλιών για νέες ερευνητικές περιοχές, με στόχο την υποστήριξη αντίστοιχων ερευνητικών προτάσεων,
– οικονομική και διοικητική υποστήριξη ανάπτυξης ερευνητικών δραστηριοτήτων νέων μελών ΔΕΠ. - Ενθάρρυνση εκπόνησης διεπιστημονικών διδακτορικών διατριβών.
- Καταγραφή και δημοσιοποίηση της έρευνας (π.χ. διδακτορικά, δημοσιεύσεις, πηγές χρηματοδότησης της έρευνας, βραβεία, πατέντες, συνεργασία με ερευνητές από το εξωτερικό), μέσω κατάλληλης ιστοσελίδας στον ιστότοπο της Σχολής, περιοδικής ηλεκτρονικής και εκτυπώσιμης έκδοσης, κ.λπ.
- Ενθάρρυνση διοργάνωσης διεθνών συνεδρίων από μέλη της Σχολής.
- Στόχευση σε κριτήρια διεθνών καταλόγων αξιολόγησης, για βελτίωση της θέσης της Σχολής, π.χ.:
– δημοσιεύσεις με ετεροαναφορές στο ISI, Scopus,
– δημοσιεύσεις με συν-συγγραφείς από τη βιομηχανία,
– χρηματοδοτούμενη έρευνα.
Γ. Στρατηγική της Σχολής για την Οργάνωση & ΔιοίκησηΓ.1. Στόχοι
(α) Ενίσχυση του στρατηγικού ρόλου των Συλλογικών οργάνων
Το υπάρχον νομοθετικό πλαίσιο λειτουργίας των ΑΕΙ, υποχρεώνει τα Συλλογικά όργανα διοίκησης της Σχολής να ασχολούνται με πλήθος θεμάτων, πολλά από τα οποία είναι διεκπεραιωτικού χαρακτήρα. Αυτό έχει ως συνέπεια η συζήτηση για θέματα στρατηγικής να υπολείπεται. Πρέπει επομένως να καταβληθεί προσπάθεια προκειμένου ο χρόνος απασχόλησης με τα διεκπεραιωτικά θέματα να μειωθεί και να αυξηθεί ο χρόνος ενασχόλησης με τα θέματα που άπτονται της Στρατηγικής.(β) Ουσιαστικοποίηση της Εσωτερικής και Εξωτερικής Αξιολόγησης της Σχολής
Εδώ και μερικά χρόνια συλλέγονται δεδομένα για την Εσωτερική και Εξωτερική Αξιολόγηση της Σχολής, στο πλαίσιο της συνεχούς βελτίωσής της. Όμως, σε συνδυασμό με την παρατήρηση του προηγούμενου εδαφίου, τα δεδομένα αυτά, καθώς και τα συμπεράσματα που προκύπτουν, δεν συζητούνται επαρκώς στα Συλλογικά όργανα της Σχολής. Πρέπει επομένως να εξασφαλίζεται επαρκής συζήτηση των αποτελεσμάτων της Αξιολόγησης, η οποία να τροφοδοτεί την υλοποίηση και του πρώτου στρατηγικού στόχου.(γ) Ανανέωση και συντήρηση υποδομών
Πολλές από τις υποδομές της Σχολής (κτηριακές, δικτυακές κ.α.) έχουν ήδη κλείσει περί τα 18 χρόνια ζωής, ενώ η οικονομική κρίση επιβράδυνε σημαντικά την ανανέωση και συντήρησή τους. Υπάρχει επομένως ανάγκη ο καταμερισμός των πόρων που διατίθενται στη Σχολή κεντρικά από το ΕΜΠ, να λαμβάνει υπόψη την ανάγκη ανανέωσης και συντήρησης των υποδομών της.(δ) Πολλές από τις λειτουργίες της Σχολής διέπονται από σχετικά βαριές διαδικασίες, οι οποίες επιβαρύνονται περαιτέρω και από την ελλιπή ή/και προβληματική ηλεκτρονικοποίησή τους. Αν και σε μεγάλο βαθμό η βελτίωση της κατάστασης περιορίζεται από το περίπλοκο νομικό πλαίσιο και εξαρτάται από τις κεντρικές υπηρεσίες του ΕΜΠ, υπάρχουν περιθώρια για απλοποίηση κάποιων διαδικασιών και την καλύτερη χρήση της πληροφορικής τεχνολογίας με την ανάπτυξη τοπικών εφαρμογών.
Γ.2. Τρόποι επίτευξης των στόχων- Συντόμευση της διαδικασίας λήψης αποφάσεων διεκπεραιωτικού χαρακτήρα στα Συλλογικά όργανα, και συζήτηση των δεδομένων που προκύπτουν από την εσωτερική αξιολόγηση καθώς θεμάτων στρατηγικού χαρακτήρα.
- Χρησιμοποίηση σημαντικού ποσοστού των κονδυλίων της Σχολής για συντήρηση, ανανέωση και ενίσχυση των υποδομών της.
- Ανάπτυξη εφαρμογών πληροφορικής τεχνολογίας για υποστήριξη και απλοποίηση των διοικητικών διαδικασιών λειτουργίας της Σχολής:
– μετατροπή της Ιστοσελίδας της Σχολής σε Portal για την υποστήριξη των διοικητικών διαδικασιών,
– πλήρης κάλυψη χώρων Σχολής με υποδομές ασύρματου δικτύου,
– αναζήτηση εναλλακτικών τρόπων υλοποίησης προμηθειών εξοπλισμού και ηλεκτρονικών υπολογιστών, με στόχο τη μέγιστη αξιοποίηση των διαθέσιμων κονδυλίων. - Ανανέωση του διοικητικού οργανογράμματος της Σχολής, και της περιγραφής των καθηκόντων των στελεχών της.
- Καταγραφή μη χρησιμοποιούμενων χώρων της Σχολής και αναζήτηση τρόπων εκμετάλλευσής τους.
- Δημιουργία χώρων για συνεργασίες μεταξύ των φοιτητών/-ριών.
Δ. Στρατηγική της Σχολής για σχέσεις με την ΚοινωνίαΔ.1. Στόχοι
(α) Ενίσχυση της διασύνδεσης με άλλα Πανεπιστήμια και Ερευνητικά Κέντρα
Τα μέλη της Σχολής έχουν συνεργασίες με άλλα Πανεπιστήμια και Ερευνητικά Κέντρα της χώρας και του εξωτερικού κυρίως σε ατομικό επίπεδο. Πρέπει, επομένως, να εξευρεθούν τρόποι ώστε να ενισχυθεί η διασύνδεση και σε επίπεδο Σχολής.(β) Ενίσχυση της διασύνδεσης με φορείς απασχόλησης των Μηχανολόγων
Τα μέλη της Σχολής έχουν ανεπτυγμένες σχέσεις με φορείς απασχόλησης των Μηχανολόγων όπως οργανισμούς του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, βιομηχανίες, κ.λπ. σε ατομικό επίπεδο. Πρέπει επομένως να εξευρεθούν τρόποι ώστε να ενισχυθεί η διασύνδεση και σε επίπεδο Σχολής.(γ) Ενίσχυση της διασύνδεσης με τους αποφοίτους
Οι απόφοιτοι της Σχολής αποτελούν ένα πολύτιμο δυναμικό που μπορεί να προσφέρει με πολλαπλούς τρόπους στο έργο της (π.χ. ανάδραση για τα διδασκόμενα αντικείμενα, προσφορά θέσεων για πρακτική άσκηση, ευκαιρίες για εφαρμοσμένη έρευνα, εξεύρεση πόρων, κ.λπ.). Πρέπει επομένως να εξευρεθούν τρόποι διασύνδεσης της Σχολής με τους αποφοίτους της.(δ) Βελτίωση της προβολής του διδακτικού και ερευνητικού έργου
Η Σχολή έχει δημιουργήσει καλή φήμη στην κοινωνία κατά τη διάρκεια των 130 ετών λειτουργίας της. Όμως, δεδομένης της μεγάλης ανάπτυξης των μέσων επικοινωνίας, πρέπει να βελτιώνεται συνεχώς η προβολή του έργου της στοχευμένα, όπως για παράδειγμα, σε μελλοντικούς και παρόντες σπουδαστές, απόφοιτους, φορείς απασχόλησης των Μηχανολόγων, εν δυνάμει συνεργάτες, ευρύτερη κοινωνία.(ε) Προσφορά ειδικευμένου εθελοντικού έργου σε ευαίσθητες κοινωνικά ομάδες
Η Σχολή πρέπει να προσφέρει εθελοντικά ειδικευμένο έργο σε ευαίσθητες κοινωνικά ομάδες, όπως τα Άτομα με Ειδικές Ανάγκες, άνεργοι απόφοιτοί της, πληγέντες από φυσικές καταστροφές, κ.λπ.
Δ.2. Τρόποι επίτευξης των στόχων- Ανάληψη δράσης από την Κοσμητεία για (i) ενημέρωση του συνόλου των μελών της Σχολής για τις συνεργασίες που αναπτύσσουν τα μέλη της με άλλα Πανεπιστήμια και Ερευνητικούς φορείς, (ii) οργάνωση επισκέψεων γνωριμίας, (iii) υπογραφή μνημονίων συνεργασίας, κ.λπ.
- Ανάληψη δράσης από την Κοσμητεία για διασύνδεση με φορείς απασχόλησης των Μηχανολόγων, μέσω ενημέρωσης των μελών της Σχολής για τις συνεργασίες που αναπτύσσονται σε ατομικό επίπεδο, υπογραφής μνημονίων συνεργασίας, κ.λπ.
- Προβολή του έργου της Σχολής, στοχευμένη στις διαφορετικές ομάδες ενδιαφέροντος, στο διαδίκτυο μέσω αναβάθμισης του ιστοτόπου της Σχολής (ελληνικού και αγγλικού) και ανάπτυξης σελίδων κοινωνικής δικτύωσης, με συνεργασία μελών ΔΕΠ, προσωπικού και φοιτητών. Μεταξύ άλλων η προβολή μπορεί να περιλαμβάνει:
– πρωτοβουλίες (των μελών, των σπουδαστών και των αποφοίτων της Σχολής), σχετικές με την επίλυση κοινωνικών, ενεργειακών και περιβαλλοντικών προβλημάτων, δημιουργία νεοφυών επιχειρήσεων (start-ups), κ.λπ.,
– πολιτιστικές, αθλητικές και κοινωνικές πρωτοβουλίες σπουδαστών,
– διάχυση στο ευρύ κοινό των επιτευγμάτων της Μηχανολογίας σχετικά με το περιβάλλον, την ενέργεια, την ιατρική, κ.λπ. - Δημιουργία ηλεκτρονικού Newsletter και αποστολή σε φορείς του ελληνικού κράτους, της ΕΕ, επιστημονικές επαγγελματικές ενώσεις και εταιρίες, αποφοίτους, κ.λπ.
- Δημιουργία συλλόγου Αποφοίτων Μηχανολόγων Μηχανικών ΕΜΠ με στόχους:
– την εγκαθίδρυση συνεργασίας με στελέχη φορέων και επιχειρήσεων για: χορηγίες πρωτοβουλιών φοιτητών και μελών της Σχολής, πρακτική άσκηση φοιτητών, εύρεση εργασίας αποφοίτων, συνεργασίες με Πανεπιστήμια εξωτερικού εσωτερικού, κ.λπ.,
– δημιουργία καταλόγου διακεκριμένων αποφοίτων, και προβολή επιστημονικών και κοινωνικών παρεμβάσεών τους,
– εντοπισμό δυσκολιών απασχόλησης των αποφοίτων και κατάλληλη υποστήριξή τους, π.χ. με δεξιότητες, δικτύωσή τους με αποφοίτους που ήδη εργάζονται. - Διοργάνωση επισκέψεων από/σε σχολεία, με στόχο την προβολή του αντικειμένου σπουδής και των δυνατοτήτων επαγγελματικής αποκατάστασης των Μηχανολόγων Μηχανικών.
- Υποστήριξη πρωτοβουλιών σπουδαστών που συμμετέχουν σε διεθνείς σπουδαστικούς διαγωνισμούς (π.χ. Prom Racing, Euro Avia, κ.λπ.)
- Καλλιέργεια σχέσεων με επαγγελματικούς/ επιστημονικούς φορείς όπως ΤΕΕ, ΠΣΔΜΗ κ.λπ.
- Εξειδικευμένη επιστημονική αρωγή προς περιοχές, τοπικούς φορείς και κοινωνικές ομάδες (π.χ. ΑΜΕΑ) που αντιμετωπίζουν προβλήματα τα οποία εμπίπτουν στα αντικείμενα της Σχολής ή σε διεπιστημονικές συνεργασίες και πρωτοβουλίες.
Διάρκεια και Διάρθρωση των Σπουδών
Σύμφωνα με το σύστημα σπουδών του ΕΜΠ, η φοίτηση διαρκεί δέκα (10) εξάμηνα. Από αυτά, τα 1ο, 3ο, 5ο, 7ο και 9ο είναι χειμερινά και τα 2ο, 4ο, 6ο, 8ο και 10ο είναι εαρινά. Από τα δέκα εξάμηνα σπουδών, τα εννέα πρώτα είναι αφιερωμένα στην παρακολούθηση μαθημάτων (παραδόσεων, φροντιστηριακών ασκήσεων, εργαστηρίων, εκπόνηση θεμάτων, σεμιναρίων κ.λπ.), ενώ το δέκατο στην εκπόνηση της διπλωματικής εργασίας.
Στα πρώτα τέσσερα εξάμηνα των σπουδών ο σπουδαστής αποκτά το απαραίτητο υπόβαθρο πάνω στο οποίο στηρίζονται τα τεχνολογικά μαθήματα των επόμενων εξαμήνων. Τα μαθήματα των αρχικών εξαμήνων είναι αυτά που ξεχωρίζουν τις γνώσεις πανεπιστημιακού επιπέδου από τις εμπειρικές γνώσεις εφαρμογής. Μόνο χάρη σ΄ αυτά τα αρχικά μαθήματα μπορούν να αναπτυχθούν τα μαθήματα των πιο προχωρημένων εξαμήνων με επιστημονική πληρότητα.
Από το έβδομο εξάμηνο αρχίζει η σταδιακή διαφοροποίηση του προγράμματος, ανάλογα με τον κύκλο σπουδών επιλογής του σπουδαστή. Ο ολοένα και μεγαλύτερος αριθμός των προσφερόμενων κατ’ επιλογή υποχρεωτικών μαθημάτων επιτρέπει στον σπουδαστή να διαμορφώσει ατομικό πρόγραμμα σπουδών προσαρμοσμένο στις προσωπικές προτιμήσεις του. Η αλλαγή από έναν κύκλο σπουδών σε έναν άλλο είναι δυνατή, ύστερα από αίτηση του σπουδαστή και έγκριση του Διοικητικού Συμβουλίου, όμως ο σπουδαστής υποχρεούται να παρακολουθήσει όλα τα μαθήματα εμβάθυνσης του άλλου κύκλου.
Το αναλυτικό πρόγραμμα Σπουδών καταρτίζεται, για κάθε ακαδημαϊκό έτος, από την Επιτροπή Προγράμματος Σπουδών μέσα στο μήνα Μάιο, εγκρίνεται από τη Γενική Συνέλευση της Σχολής, και ισχύει από το επόμενο Ακαδημαϊκό Έτος. Το πρόγραμμα Σπουδών περιέχει τα υποχρεωτικά μαθήματα και τα μαθήματα επιλογής, στα οποία πρέπει να εγγράφεται ο σπουδαστής σε κάθε κανονικό εξάμηνο φοίτησης (1-9 εξάμηνα). Ειδικότερα, το πρόγραμμα Σπουδών περιέχει:
– τους τίτλους των υποχρεωτικών, των κατ’ επιλογήν υποχρεωτικών και των προαιρετικών μαθημάτων κάθε εξαμήνου,
– το περιληπτικό περιεχόμενο των μαθημάτων,
– τις πέραν των διαλέξεων εκπαιδευτικές διαδικασίες (εργαστήρια, θέματα, κ.λπ.) του κάθε μαθήματος, καθώς και τη βαρύτητά τους στη διαμόρφωση του τελικού βαθμού,
– τις εβδομαδιαίες ώρες διδασκαλίας κάθε μαθήματος,
– τη χρονική αλληλουχία ή αλληλεξάρτηση των μαθημάτων.Η σειρά διαδοχής των μαθημάτων στα διάφορα εξάμηνα, όπως δίνεται από το πρόγραμμα Σπουδών της Σχολής, δεν είναι υποχρεωτική για τον σπουδαστή. Η σειρά αυτή των μαθημάτων αποτελεί το λεγόμενο Κανονικό Πρόγραμμα Σπουδών. Η ακολούθηση του Κανονικού Προγράμματος Σπουδών εξασφαλίζει τη φυσιολογική και πλέον δόκιμη σειρά παρακολούθησης των μαθημάτων για την εύκολη και άνετη σπουδή καθώς και για την κανονική περάτωση των σπουδών μέσα σε πέντε (5) χρόνια προς απόκτηση του τίτλου του διπλωματούχου Μηχανολόγου Μηχανικού.
Οι συνολικές ενδοσχολικές ώρες απασχόλησης των σπουδαστών του «κανονικού» προγράμματος σπουδών κυμαίνονται περί τις τριάντα (30) την εβδομάδα. Για κανονική φοίτηση, η απασχόληση για εργασία στο σπίτι εκτιμάται σε περίπου 25 ώρες την εβδομάδα.
Σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, κάθε εξάμηνο σπουδών περιλαμβάνει τουλάχιστον δεκατρείς (13) πλήρεις εβδομάδες για τη διδασκαλία των μαθημάτων του. Κάθε μέλος Δ.Ε.Π. έχει την υποχρέωση της ουσιαστικής κάλυψης όλης της διδακτέας ύλης, σύμφωνα με το αναλυτικό περιεχόμενο του μαθήματός του, εντός των προβλεπόμενων δεκατριών (13) πλήρων διδακτικών εβδομάδων, π.χ. για ένα τετράωρο εξαμηνιαίο μάθημα πρέπει να καλυφθούν 4×13=52 ώρες διδασκαλίας. Σε περιπτώσεις απώλειας ωρών διδασκαλίας ενός συγκεκριμένου μαθήματος, μέχρι το πολύ δύο διδακτικών εβδομάδων, λόγω έκτακτων περιστατικών, ο διδάσκων του μαθήματος οφείλει να αναπληρώνει τις απολεσθείσες ώρες έτσι ώστε να καλυφθεί πλήρως το σύνολο της διδακτέας ύλης, αλλά και των ωρών που αντιστοιχούν σε δεκατρείς πλήρεις εβδομάδες διδασκαλίας. Οι αναπληρώσεις αυτές δεν μπορούν να συμπίπτουν με άλλο προγραμματισμένο μάθημα.
Κατά τη διάρκεια του χειμερινού και του εαρινού εξαμήνου δεν γίνονται μαθήματα και εξετάσεις στις ακόλουθες ημερομηνίες:
Χειμερινό εξάμηνο
– Την 28η Οκτωβρίου
– Την 17η Νοεμβρίου
– Τις διακοπές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, που αρχίζουν την 23η
Δεκεμβρίου και λήγουν την 6η Ιανουαρίου
– Την 30η Ιανουαρίου.Εαρινό εξάμηνο
– Την Καθαρά Δευτέρα
– Την 25η Μαρτίου
– Τις διακοπές του Πάσχα, που αρχίζουν τη Μεγάλη Δευτέρα και λήγουν την Κυριακή του Θωμά
– Την 1η Μαΐου
– Του Αγίου ΠνεύματοςΤέλος τονίζεται ότι σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, κάθε εξάμηνο διαρκεί τουλάχιστον δεκατρείς (13) πλήρεις εβδομάδες διδασκαλίας. Εάν δεν συμπληρωθεί ο ελάχιστος αριθμός διδακτικών εβδομάδων σε κάποιο μάθημα, τότε το μάθημα αυτό θεωρείται ως μη διδαχθέν και δεν επιτρέπεται η εξέτασή του. Σε περίπτωση εξέτασης μη διδαχθέντος μαθήματος, κατά την έννοια του προηγούμενου εδαφίου, η εξέταση αυτή είναι άκυρη και ο βαθμός δεν υπολογίζεται για τη λήψη του πτυχίου. Με απόφαση της Συγκλήτου, μετά από πρόταση της Γενικής Συνέλευσης της Σχολής επιτρέπεται παράταση της διάρκειας του εξαμήνου μέχρι δύο το πολύ εβδομάδες, προκειμένου να συμπληρωθεί ο απαιτούμενος ελάχιστος αριθμός εβδομάδων διδασκαλίας.
Η ημερομηνία έναρξης και λήξης των μαθημάτων ορίζεται κάθε φορά με απόφαση της Συγκλήτου.
Εγγραφή και Παρακολούθηση των Μαθημάτων
Κάθε σπουδαστής υποχρεούται μέσα σε δύο (2) εβδομάδες από την έναρξη των μαθημάτων κάθε εξαμήνου, μαζί με την ηλεκτρονική αίτηση εγγραφής του στο εξάμηνο, να δηλώσει στην ειδική ηλεκτρονική φόρμα, τα μαθήματα τα οποία επιθυμεί να παρακολουθήσει, στην ηλεκτρονική διεύθυνση:
www.mech.ntua.gr/gr/gr/studies/ugrads/enrollment. Η Γραμματεία μέσα στις επόμενες δύο (2) εβδομάδες ελέγχει το νόμιμο των αιτήσεων εγγραφής και των δηλώσεων και καταρτίζει τους καταλόγους των σπουδαστών για κάθε εξάμηνο και μάθημα. Οι κατάλογοι κοινοποιούνται στα μέλη του ΔΕΠ, στα οποία έχει ανατεθεί η διδασκαλία των μαθημάτων. Η διαδικασία αυτή δεν ισχύει για τους πρωτοεγγραφόμενους σπουδαστές, οι οποίοι πρέπει να κάνουν την εγγραφή τους αυτοπροσώπως στη Γραμματεία της Σχολής.Κατά το ίδιο χρονικό διάστημα, ο σπουδαστής οφείλει να επιλέξει τα αντίστοιχα συγγράμματα ελεύθερου εμπορίου για τα μαθήματα που επέλεξε να παρακολουθήσει, στην ιστοσελίδα www.eudoxus.gr. Ο σπουδαστής κατά τη συνολική διάρκεια των σπουδών του δικαιούται να παραλάβει τόσα συγγράμματα όσος είναι ο αριθμός των υποχρεωτικών και κατ’ επιλογήν υποχρεωτικών μαθημάτων που απαιτούνται για τη λήψη πτυχίου.
Ο σπουδαστής έχει το δικαίωμα να μεταβάλει τον κατάλογο των μαθημάτων τα οποία δήλωσε ότι θα παρακολουθήσει, καθώς και τα αντίστοιχα συγγράμματα, μόνο για το χρονικό διάστημα που του το επιτρέπει το ηλεκτρονικό σύστημα εγγραφών και το ηλεκτρονικό σύστημα επιλογής συγγραμμάτων. Επίσης, ο σπουδαστής έχει το δικαίωμα, μέσα στο διάστημα των έξι (6) πρώτων εβδομάδων, να παραιτηθεί από όλα τα μαθήματα τα οποία δήλωσε και επομένως από την όλη σπουδή στο ΕΜΠ κατά το εξάμηνο αυτό. Στην περίπτωση αυτή, όπως και στην περίπτωση που δεν εγγραφεί καθόλου, το αντίστοιχο εξάμηνο δεν λαμβάνεται υπόψη για τον υπολογισμό της μέγιστης δυνατής συνολικής διάρκειας σπουδών στο ΕΜΠ.
Δεν αποτελεί υποχρέωση του σπουδαστή η παρακολούθηση όλων των μαθημάτων του Κανονικού Προγράμματος του ακαδημαϊκού εξαμήνου στο οποίο εγγράφεται. Επιτρέπεται η ελεύθερη παρακολούθηση των μαθημάτων και άλλων ακαδημαϊκών εξαμήνων της Σχολής, με τους εξής όμως περιορισμούς:
α) ο σπουδαστής ο οποίος εισάγεται για πρώτη φορά στο ΕΜΠ μπορεί να εγγραφεί για παρακολούθηση μαθημάτων μόνο του Κανονικού Προγράμματος του 1ου εξαμήνου και στη συνέχεια του 2ου,
β) οι υπόλοιποι σπουδαστές μπορούν να επιλέξουν οποιαδήποτε μαθήματα επιθυμούν από το Κανονικό Πρόγραμμα διαφόρων εξαμήνων, αρκεί αυτά να μην εκτείνονται σε περισσότερα από πέντε (5) εξάμηνα του κανονικού προγράμματος,
γ) σε ειδικές περιπτώσεις, μετά από αίτηση του σπουδαστή, η Γενική Συνέλευση μπορεί να αποφασίσει για την επέκταση του ορίου των πέντε (5) εξαμήνων έως και δύο (2) ακόμη εξάμηνα, στα οποία μπορεί να δηλωθούν δύο το πολύ μαθήματα.
Για τους μετεγγραφόμενους ή προερχόμενους από κατατακτήριες εξετάσεις σπουδαστές, προκειμένου να απαλλαγούν από μάθημα/-τα που παρακολούθησαν σε άλλο Α.Ε.Ι., ακολουθείται η παρακάτω διαδικασία:
α) ο ενδιαφερόμενος υποβάλλει στη Γραμματεία της Σχολής αίτηση και συνημμένα το περιεχόμενο του μαθήματος και τη βαθμολογία που έλαβε σ’ αυτό.
β) η αίτηση και τα συνημμένα κοινοποιούνται στον διδάσκοντα του αντίστοιχου μαθήματος της Σχολής.
γ) ο διδάσκων γνωστοποιεί στη Σχολή εάν συμφωνεί ή όχι με την απαλλαγή του σπουδαστή από το μάθημα αυτό.
ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ
ΆΡΘΡΑ