Το Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών Α.Π.Θ. λειτουργεί από το πανεπιστημιακό έτος 1984-1985.
Οι χώροι διδασκαλίας του Τμήματος μοιράζονται ανάμεσα στο κτίριο της οδού Παύλου Μελά 40 (4ος-5ος όροφος: Αίθουσες Διδασκαλίας και Συνεδριάσεων, Νησίδα Υπολογιστών, Γραφεία Καθηγητών ), στις εγκαταστάσεις στην Ικονίου 1 στη Σταυρούπολη και στις νέες εγκαταστάσεις του Α.Π.Θ. στη Θέρμη.
Το Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών Α.Π.Θ. είναι το πρώτο από τα τέσσερα Τμήματα της Σχολής Καλών Τεχνών του Α.Π.Θ. που ξεκίνησε να λειτουργεί, κατά το πανεπιστημιακό έτος 1984-1985. Ιδρύθηκε με το Π.Δ. 169/84 (ΦΕΚ 57 τ.Α’/3.5.1984), με ταυτόχρονη ίδρυση των τριών τμημάτων της Σχολής Καλών Τεχνών (μαζί με το Τμήμα Μουσικών Σπουδών και το Τμήμα Θεάτρου). Διανύοντας την 4η δεκαετία της λειτουργίας του, το Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών Α.Π.Θ. εκπαιδεύει ήδη την 4η χιλιάδα εικαστικών καλλιτεχνών, πολλοί εκ των οποίων διαθέτουν αξιόλογο εικαστικό έργο σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Σήμερα έχει είκοσι δύο (22) Καθηγητές/Καθηγήτριες όλων των βαθμίδων, πέντε (5) μέλη ΕΔΙΠ, δεκαπέντε (15) μέλη ΕΕΠ και δύο (2) μέλη ΕΤΕΠ καθώς και 1164 εγγεγραμμένους/ες και 780 ενεργούς/ές φοιτητές/τριες.
To Τμήμα παρέχει καλλιτεχνικές εργαστηριακές σπουδές που σε συνδυασμό με την παροχή γνώσεων σε διάφορα επιστημονικά πεδία (Ιστορία Νεότερης και Σύγχρονης Τέχνης, Αρχαία Τέχνη, Βυζαντινή Τέχνη, Θεωρία του Χώρου και Ιστορία της Αρχιτεκτονικής, Αισθητική, Μουσειολογία, Πολιτιστική Διαχείριση, Αισθητική του Παραγόμενου Καλλιτεχνικού Έργου, Φαινομενολογία και Ψυχανάλυση της Ζωντανής Τέχνης), στη βάση ποικίλων θεωρητικών προσεγγίσεων και μεθόδων, και την παροχή παιδαγωγικής επάρκειας, στοχεύουν στην ανάδειξη καλλιτεχνών με σφαιρική παιδεία και εξειδικευμένες καλλιτεχνικές ικανότητες. Οι σπουδές στο Τμήμα αφορούν την εικαστική έρευνα στην παραγωγή πολλαπλών και συνδυαστικών τρόπων έκφρασης με την ανάπτυξη αντίστοιχων πρακτικών και μεθοδολογιών.
Το Πρόγραμμα Προπτυχιακών Σπουδών (ΠΠΣ) είναι πενταετές. Το απονεμόμενο ενιαίο πτυχίο με αναγραφή της Κατεύθυνσης (Ζωγραφική, Γλυπτική, Χαρακτική, Νέα Μέσα Εικαστικών Τεχνών) αντιστοιχεί σε ενιαίο και αδιάσπαστο τίτλο σπουδών μεταπτυχιακού επιπέδου (Integrated Master) επιπέδου 7 του Εθνικού και Ευρωπαϊκού Πλαισίου Προσόντων. Λειτουργούν οκτώ θεσμοθετημένα καλλιτεχνικά εργαστήρια ως αυτόνομες διδακτικές-ερευνητικές μονάδες. Στην Κατεύθυνση της Ζωγραφικής λειτουργούν πέντε (5) εργαστήρια, στην Κατεύθυνση της Γλυπτικής ένα (1), στην Κατεύθυνση της Χαρακτικής ένα (1) και στην Κατεύθυνση των Νέων Μέσων ένα (1).
Η εκπαίδευση των φοιτητών/τριών δεν επικεντρώνεται μόνο στην παροχή τεχνικών γνώσεων όσον αφορά το συγκεκριμένο καλλιτεχνικό πεδίο/μέσο που έχουν επιλέξει, αλλά και στη συγκρότηση και μετάδοση μιας ορισμένης αντίληψης για την τέχνη, σύμφωνα με την εκπαιδευτική προσέγγιση και την ερευνητική κατεύθυνση του κάθε Εργαστηρίου. Καθώς το Τμήμα θεωρεί εξίσου θεμιτές όλες τις αντιλήψεις και καλλιτεχνικές προσεγγίσεις, έστω και αν αυτές είναι αντιτιθέμενες, το Πρόγραμμα Σπουδών του Τμήματος δίνει στο φοιτητή ή τη φοιτήτρια το δικαίωμα να αναιρέσει την αρχική επιλογή του/της και να αλλάξει Εργαστήριο έως και τρεις φορές κατά τη διάρκεια των σπουδών του/της.
Οι απόφοιτοι του Τμήματος, με την απόκτηση εξειδικευμένων καλλιτεχνικών και θεωρητικών γνώσεων, μπορούν να απασχοληθούν στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, ως εικαστικοί καλλιτέχνες. Ειδικότερα, μπορούν να εργαστούν σε όλους τους τομείς της εκπαίδευσης, ως μέλη ερευνητικών ομάδων σε θέματα Τέχνης και Πολιτισμού, στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, σε φορείς Πολιτισμού, σε μουσεία, στο θέατρο, σε αρχαιολογικές υπηρεσίες, στη διαφήμιση, στην τηλεόραση, στον κινηματογράφο και σε κάθε άλλη συναφή επαγγελματική δραστηριότητα, σύμφωνα με τις ρυθμίσεις της εκάστοτε ισχύουσας νομοθεσίας.
Το Τμήμα ανταποκρίνεται με επιτυχία στην αποστολή του να προάγει τις εικαστικές τέχνες μέσα από την ακαδημαϊκή έρευνα, να εξασφαλίζει στους φοιτητές τις απαραίτητες γνώσεις και τα εφόδια για την καλλιτεχνική/επαγγελματική τους πορεία και να συμβάλει στην ευρύτερη καλλιτεχνική και πολιτιστική ανάπτυξη. Στο πλαίσιο αυτό, το Τμήμα παρακολουθεί συστηματικά τις διεθνείς εξελίξεις στο πεδίο της σύγχρονης τέχνης, καθώς και τις νέες προσεγγίσεις διδασκαλίας και έρευνας στο πεδίο των εικαστικών τεχνών, προσαρμόζοντας ανάλογα το πρόγραμμα σπουδών και εντείνοντας την ερευνητική του δραστηριότητα ώστε οι απόφοιτοι να μπορούν να ανταποκριθούν με επιτυχία στα σύγχρονα καλλιτεχνικά ζητήματα και στις τρέχουσες επαγγελματικές συνθήκες, αποκτώντας τα απαραίτητα εφόδια που εξασφαλίζουν άρτια κατάρτιση για την καλλιτεχνική σταδιοδρομία και εξέλιξή τους.
Επιπλέον, το Τμήμα επικοινωνεί την Πολιτική Ποιότητας ακολουθώντας πολιτική εξωστρέφειας με ιδιαίτερη αφοσίωση και επιτυχία, καθώς αναπτύσσει συνεχώς και εντείνει συνεργασίες με καλλιτεχνικούς, εκπαιδευτικούς και άλλους φορείς και ιδρύματα, με στόχο την επικοινωνία των στόχων και της πολιτικής του, τη μετάδοση γνώσης, δηλαδή τη διάδοση του ακαδημαϊκού καλλιτεχνικού και θεωρητικού έργου πέραν του ακαδημαϊκού χώρου, και τη διάχυση της καλλιτεχνικής και θεωρητικής έρευνας και των αποτελεσμάτων της, με έμφαση στον κοινωνικό αντίκτυπο της ακαδημαϊκής δραστηριότητας και στη σύνδεση με την κοινωνία. Στο πλαίσιο αυτό οι διδάσκοντες αναπτύσσουν τόσο τις αυτόνομες ερευνητικές τους προσεγγίσεις και μεθοδολογίες στα Εργαστήρια όσο και την εκθεσιακή και επιστημονική τους δραστηριότητα, εστιάζοντας στη συμμετοχή τους σε εικαστικές διοργανώσεις, εκδηλώσεις, συνέδρια κτλ. Οι καλλιτεχνικές και επιστημονικές δημοσιεύσεις των διδασκόντων του Τμήματος, καθώς και η διοργάνωση εκθέσεων και εκδηλώσεων εικαστικού χαρακτήρα με τη συμμετοχή προπτυχιακών και μεταπτυχιακών φοιτητών και αποφοίτων του Τμήματος, συμβάλλουν στην κατά το δυνατόν εκτενέστερη επικοινώνηση της Πολιτικής Ποιότητας του Τμήματος.