Τμήμα Γεωπονίας Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος

Ίδρυση και Φυσιογνωμία Τμήματος

Το 1988 λειτούργησε στη Σχολή Επιστημών Παραγωγής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας το Τμήμα Γεωπονίας Φυτικής και Ζωικής Παραγωγής. Το ακαδημαϊκό έτος 2002-2003, το Τμήμα αυτονομήθηκε, μετονομάστηκε σε Τμήμα Γεωπονίας Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος της Σχολής Γεωπονικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Το Τμήμα αναπτύσσεται στα κτίρια της Σχολής που βρίσκονται στην περιοχή Φυτόκο, στο Βόλο, καθώς και στα κτίρια και άλλες εγκαταστάσεις στο Αγρόκτημα του Πανεπιστημίου στο Βελεστίνο. Στο Τμήμα δραστηριοποιούνται είκοσι ιδρυμένα Εργαστήρια που καλύπτουν τις ερευνητικές και εκπαιδευτικές ανάγκες του Τμήματος, ενώ για την εξυπηρέτηση των βασικών εκπαιδευτικών εργαστηριακών αναγκών υπάρχουν και εργαστήρια φυσικών και βιολογικών επιστημών καθώς και ηλεκτρονικών υπολογιστών.

Αποστολή του Τμήματος Γεωπονίας Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος είναι να παρέχει γνώσεις για την πανεπιστημιακή κατάρτιση των μελλοντικών γεωπόνων, ώστε να είναι ικανοί να χειρίζονται την κλασσική και τη σύγχρονη μεθοδολογία δημιουργίας και παραγωγής βελτιωμένου πολλαπλασιαστικού υλικού (γενετική βελτίωση, βιοτεχνολογία-γενετική μηχανική), τη σύγχρονη καλλιεργητική τεχνική (φυσιολογία, θρέψη, φυτοπροστασία), την ανάπτυξη σύγχρονης γεωργικής τεχνολογίας, τη διαχείριση των φυσικών πόρων και του αγροτικού περιβάλλοντος και την ασφάλεια στην παραγωγή προϊόντων φυτικής προέλευσης. Δίνεται ιδιαίτερη έμφαση ώστε η εκπαίδευση των υποψηφίων γεωπόνων τόσο σε προπτυχιακό όσο και μεταπτυχιακό επίπεδο να λαμβάνει υπόψη τις σύγχρονες τάσεις για ολοκληρωμένη παραγωγή στο πλαίσιο της αειφόρου ανάπτυξης με ανάδειξη του ρόλου όλων των γνωστικών αντικειμένων που θεραπεύονται στο Τμήμα. Έτσι το Τμήμα ανταποκρίνεται και στην πρόκληση της AGENDA 2000 όπου δίνεται έμφαση στην προστασία του περιβάλλοντος, στη μείωση εισροών ενέργειας και αγροχημικών, τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στη γεωργία, την πιστοποίηση της ποιότητας των γεωργικών προϊόντων. Αυτή η αντίληψη της δομής των σπουδών δίνει στους πτυχιούχους Γεωπόνους του Τμήματος τα ιδιαίτερα προσόντα που απαιτούνται για να υποστηριχθεί ο ρόλος τους ως Γεωπόνου-συμβούλου σε μια σύγχρονη γεωργία, ανταγωνιστική και ταυτόχρονα φιλική στο περιβάλλον.

Προς τον σκοπό αυτόν, το πρόγραμμα σπουδών διάρκειας 5 ετών, περιλαμβάνει μαθήματα υποδομής που αναφέρονται στις βασικές ενότητες των Φυσικών, Βιολογικών και Kοινωνικο-Οικονομικών Eπιστημών διασφαλίζοντας τη θεμελίωση της σχετικής γνώσης, η οποία είναι απαραίτητη για την περαιτέρω συμπλήρωση του Προγράμματος Σπουδών, μαθήματα κορμού προσανατολισμένα προς τα κύρια γνωστικά αντικείμενα της Επιστήμης της Γεωπονίας, εξασφαλίζοντας τη θεμελιώδη εξάσκηση και τα μέσα για τη μελέτη φαινομένων, συστημάτων και τεχνολογίας που άπτονται της σύγχρονης παραγωγικής διαδικασίας, μαθήματα εμβάθυνσης σε υψηλό επίπεδο γνώσεων στο εύρος του αντικειμένου της Γεωπονίας καθώς και μαθήματα επιλογής μέσω των οποίων οι φοιτητές και οι φοιτήτριες του Τμήματός διαμορφώνουν το προφίλ που ο καθένας επιθυμεί, σύμφωνα με τις επί μέρους ειδικότητες και τομείς της Επιστήμης της Γεωπονίας. Επιπλέον, το Πρόγραμμα Σπουδών εισάγει την πρόσθετη και σημαντική διάσταση του ανθρώπινου παράγοντα, τις δραστηριότητές του, τη συμπεριφορά και τη δημιουργικότητά του μέσα στο γενικό γεωργικό περιβάλλον. Πέραν της παρακολούθησης μαθημάτων, το Πρόγραμμα Σπουδών περιλαμβάνει υποχρεωτική πρακτική άσκηση δύο μηνών και εκπόνηση και δημόσια παρουσίαση πτυχιακής εργασίας που αντιστοιχεί σε ένα πλήρες εξάμηνο σπουδών.

Το Τμήμα προσφέρει επίσης μεταπτυχιακές σπουδές με μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών καθώς και διδακτορικές σπουδές στα Εργαστήρια του Τμήματος.

Μαθησιακά αποτελέσματα προγράμματος σπουδών

Το Τμήμα Γεωπονίας Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος προσφέρει τις σύγχρονες γνώσεις που απαιτούνται για την παραγωγή και διαχείριση γεωργικών προϊόντων στη σύγχρονη ανταγωνιστική γεωργία. Συνολικά, οι απόφοιτοι του Τμήματός μας, Γεωπόνοι, αποκτούν γνώση και κατανόηση των διαδικασιών και εργαλείων λήψης αποφάσεων σε προβλήματα που σχετίζονται με εφαρμογές στη Γεωπονία, όπως εφαρμογές βελτιστοποίησης, μοντελοποίησης, αναλυτικών υπολογισμών και περιγραφής δεδομένων, καθώς και σε τεχνικές της βιοτεχνολογίας και μοριακής βιολογίας/γενετικής μηχανικής, με την αξιοποίηση του γενετικά βελτιωμένου πολλαπλασιαστικού υλικού, με την άσκηση της σύγχρονης καλλιεργητικής πρακτικής (φυσιολογία, θρέψη, εκμηχάνιση, φυτοπροστασία) συνδυασμένης με το σεβασμό στον άνθρωπο και στο περιβάλλον, τη διαχείριση των φυσικών πόρων και του αγροτικού περιβάλλοντος και την ασφάλεια στην παραγωγή τροφίμων φυτικής προέλευσης. Επιπροσθέτως, οι απόφοιτοι του Τμήματος είναι σε θέση να αναλαμβάνουν θέσεις ευθύνης σχετικά με αποφάσεις διαχείρισης προβλημάτων στα προ- και μετα-συλλεκτικά στάδια των αγροτικών προϊόντων, και στις βέλτιστες πρακτικές διαχείρισης των τροφίμων, τη διαχείριση του αγροτικού, αστικού και περιαστικού περιβάλλοντος σε συνάρτηση και με την οικονομική διάσταση των ως άνω παραμέτρων. Σύμφωνα με τα παραπάνω, οι απόφοιτοί μας Γεωπόνοι έχουν τις κατάλληλες γνώσεις έτσι ώστε να στελεχώσουν επιχειρήσεις και υπηρεσίες στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, αλλά και τα επαγγελματικά εχέγγυα για τη δημιουργία δικής τους ανεξάρτητης επαγγελματικής δραστηριότητας.

Επαγγελματικές προοπτικές αποφοίτων

Οι πτυχιούχοι Γεωπόνοι του Τμήματος, έχουν τα προσόντα και τις δυνατότητες να απασχοληθούν σε: i) δημόσιους οργανισμούς, όπως υπουργεία (Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Υπουργείο Παιδείας, κ.λπ.), διάφορους οργανισμούς [Οργανισμός Γεωργικών Ασφαλίσεων, Οργανισμός Πληρωμών και Επιδοτήσεων, Προσανατολισμού και Εγγυήσεων (ΟΠΕΚΕΠΕ), Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης, κ.λπ.]. ii) στον Ιδιωτικό τομέα σε συνεταιριστικές οργανώσεις, ιδιωτικές επιχειρήσεις, ιδιωτικά γραφεία μελετών και παροχής υπηρεσιών. iii) σε διεθνείς οργανισμούς (Ο.Ο.Σ.Α., Ε.Ε., F.A.O. κ.λπ.).

Γενικές πληροφορίες

Το Τμήμα Γεωπονίας Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος προσφέρει με το Πρόγραμμα Σπουδών του τις σύγχρονες γνώσεις που απαιτούνται για την παραγωγή και διαχείριση γεωργικών προϊόντων στη σύγχρονη ανταγωνιστική γεωργία. Ειδικότερα παρέχει τις γνώσεις για την αξιοποίηση του γενετικά βελτιωμένου πολλαπλασιαστικού υλικού, την άσκηση της σύγχρονης καλλιεργητικής πρακτικής (φυσιολογία, θρέψη, εκμηχάνιση, φυτοπροστασία), συνδυασμένη με το σεβασμό στον άνθρωπο και στο περιβάλλον και τη διαχείριση των προϊόντων.

Το Πρόγραμμα Σπουδών του Τμήματος Γεωπονίας Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος είναι πενταετούς διάρκειας και για τη λήψη πτυχίου απαιτούνται το ελάχιστο 300 μονάδες ECTS. Το σύνολο των μαθημάτων για τη λήψη πτυχίου είναι 55 μαθήματα (250 μονάδες ECTS), από τα οποία 48 είναι υποχρεωτικά και 7 επιλογής (από λίστα 21 προσφερόμενων μαθημάτων επιλογής). Επιπλέον για τη λήψη πτυχίου απαιτείται δίμηνη πρακτική εξάσκηση (20 μονάδες ECTS) καθώς και η εκπόνηση πτυχιακής – διπλωματικής εργασίας (30 μονάδες ECTS).

Η επιτυχής ολοκλήρωση του Προγράμματος Σπουδών οδηγεί στην απονομή του Πτυχίου Γεωπονίας Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος, το οποίο αποτελεί ενιαίο και αδιάσπαστο τίτλο σπουδών μεταπτυχιακού επιπέδου (integrated master) (ΦΕΚ 496/Β’/20-2-2019) και αντιστοιχεί στο επίπεδο 7 του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων και του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Προσόντων (European Qualification Framework – EQF).

Δομή του προγράμματος σπουδών και μαθησιακά αποτελέσματα

Στο Πρόγραμμα Προπτυχιακών Σπουδών του Τμήματος Γεωπονίας Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος περιέχονται:

√ μαθήματα τα οποία σχετίζονται άμεσα με τις βασικές επιστήμες διασφαλίζοντας τη θεμελίωση της σχετικής γνώσης, η οποία είναι απαραίτητη για την περαιτέρω συμπλήρωση του Προγράμματος Σπουδών στην Επιστήμη της Γεωπονίας (Εφαρμοσμένα Μαθηματικά και Στατιστική, Γενική και Ανόργανη Χημεία, Φυσική και Αγρομετεωρολογία, Γενική Βιολογία, Οικολογία και Βιοποικιλότητα, Οργανική Χημεία και Ρύποι στο Περιβάλλον, Βιοχημεία, Βιοτεχνολογία‐Μοριακή Βιολογία). Τα μαθήματα αυτά αναπτύσσονται κυρίως στο 1ο εξάμηνο σπουδών, αλλά και σε άλλα εξάμηνα.

√ μαθήματα κορμού σε μεγάλο εύρος του αντικειμένου της Επιστήμης της Γεωπονίας (ΜορφολογίαΑνατομία Φυτών, Βιομετρία και Γεωργικός Πειραματισμός, Εδαφολογία, Αρχές Αγροτικής Οικονομίας και Οργάνωση Γεωργικών Επιχειρήσεων, Γενετική, Υδραυλική, Γεωργική Ζωολογία, Γενική Γεωργία, Συστηματική Βοτανική, Φυσιολογία Φυτών, Υδρολογία, Διαχείριση Χερσαίων Οικοσυστημάτων, Συστήματα Υδροπονικών Καλλιεργειών, Δενδροκομία, Γενική Φυτοπαθολογία, Λαχανοκομία Ι, Λαχανοκομία ΙΙ, Γενική Βελτίωση Φυτών, Αρδεύσεις, Γενική Εντομολογία, Ζιζανιολογία, Γεωργική Μηχανολογία, Γεωργική Φαρμακολογία, Φυσιολογία, Γονιμότητα Εδαφών‐Λιπάσματα‐Θρέψη Φυτών, Οικολογία και Τεχνολογία Σπόρου, Ανθοκομία, Γενική Αμπελουργία), τα οποία αναπτύσσονται από το 2ο έως το 7ο εξάμηνο σπουδών.

√ μαθήματα εμβάθυνσης σε υψηλό επίπεδο γνώσεων στο εύρος του αντικειμένου της Γεωπονίας (Ειδική Γεωργία Ι, Ειδική Γεωργία ΙΙ, Ειδική Δενδροκομία, Ειδική Φυτοπαθολογία, Γεωργικές ΚατασκευέςΘερμοκήπια, Ειδική Βελτίωση και Σποροπαραγωγή Καλλιεργούμενων Φυτών, Εφαρμοσμένη Εντομολογία, Ειδική Αμπελουργία, Τεχνολογία και Μεταποίηση Γεωργικών Προϊόντων), τα οποία αναπτύσσονται κυρίως στο 8 ο εξάμηνο σπουδών. Οδηγός Σπουδών, Ακαδημαϊκό Έτος 2019-2020 26

√ μαθήματα περαιτέρω εμβάθυνσης, εμπέδωσης και εξειδίκευσης στα δύο τελευταία εξάμηνα (9ο και 10ο εξάμηνο), όπου οι φοιτητές και οι φοιτήτριες του Τμήματός μας καλούνται να επιλέξουν τα μαθήματα της αρεσκείας τους από μεγάλο αριθμό μαθημάτων επιλογής (21 προσφερόμενα μαθήματα), «χτίζοντας» έτσι το προφίλ που ο καθένας επιθυμεί, σύμφωνα με τις επί μέρους ειδικότητες και τομείς της Επιστήμης της Γεωπονίας. Έτσι, εκτός από τα μαθήματα εμβάθυνσης τα οποία διδάσκονται κατά τη διάρκεια του 8 ου εξαμήνου, η εμπέδωση ολοκληρώνεται με βάση και τα μαθήματα επιλογής στα δύο τελευταία εξάμηνα (9 ο και 10ο εξάμηνο) του Προγράμματος Σπουδών, όπου, σε συνεννόηση με τον Επιβλέποντα Καθηγητή της πτυχιακής εργασίας, ο φοιτητής επιλέγει τα μαθήματα που τελικά οδηγούν στην ειδικότητά του στην Επιστήμη της Γεωπονίας Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος, με αντιστοιχία στους τομείς του Τμήματος.

√ Πρακτική εργασία δίμηνης διάρκειας, η οποία πραγματοποιείται κατά τους καλοκαιρινούς μήνες μετά την ολοκλήρωση του 6ου εξαμήνου σπουδών.

√ Εκπόνηση πτυχιακής εργασίας η οποία αντιστοιχεί σε 30 ECTS, δηλαδή σε μαθήματα ενός ακαδημαϊκού εξαμήνου. Η Πτυχιακή Εργασία είναι υποχρεωτική, ατομική εργασία, ερευνητικής φύσεως που διασφαλίζει την εις βάθος ανάπτυξη των γνώσεων στην Επιστήμη της Γεωπονίας καθώς και στις επί μέρους ειδικότητες. Η εργασία αυτή έχει διακριτό θέμα ειδίκευσης και είναι μια εκτεταμένη μελέτη σε ορισμένη επιστημονική περιοχή.

Τα μαθησιακά αποτελέσματα του Προγράμματος Σπουδών του Τμήματος Γεωπονίας Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος επικεντρώνονται στην παροχή των απαιτούμενων επιστημονικών γνώσεων και δεξιοτήτων στους αποφοίτους γεωπόνους, ώστε να είναι ικανοί

• να τις εφαρμόζουν και να τις χειρίζονται και να τις αναπτύσσουν για την ποιοτική και ποσοτική βελτίωση της φυτικής παραγωγής δίνοντας έμφαση στην ανάπτυξη και εφαρμογή ορθών πρακτικών με βάση την ολοκληρωμένη και αειφορική παραγωγή και την προστασία του περιβάλλοντος,
• να χειρίζονται και να χρησιμοποιούν την κλασική και τη σύγχρονη μεθοδολογία δημιουργίας και παραγωγής βελτιωμένου πολλαπλασιαστικού υλικού
• να λαμβάνουν αποφάσεις, να χρησιμοποιούν και να αξιοποιούν την τεχνογνωσία και τις νέες τεχνολογίες στη γεωργία, να καθοδηγούν και να οργανώνουν τους παραγωγούς και τις αγροτικές εκμεταλλεύσεις για την εφαρμογή ορθών πρακτικών στη γεωργική παραγωγή, για τη μείωση εισροών ενέργειας και αγροχημικών, για την ορθολογική διαχείριση φυσικών πόρων, για την ασφαλή παραγωγή και την πιστοποίηση της ποιότητας των γεωργικών προϊόντων – τροφίμων φυτικής προέλευσης.
• να συμβάλουν στη διαμόρφωση και υλοποίηση γεωργικής πολιτικής,
• να διδάσκουν και να επικοινωνούν τη γεωπονική επιστήμη.

Αυτή η αντίληψη της δομής των σπουδών παρέχει στους πτυχιούχους Γεωπόνους του Τμήματος Γεωπονίας Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος, τα ιδιαίτερα προσόντα που απαιτούνται για να υποστηριχθεί ο ρόλος τους ως Γεωπόνου-συμβούλου και ερευνητή, σε μια σύγχρονη γεωργία, ανταγωνιστική και ταυτόχρονα φιλική στο περιβάλλον.