Σκοπός του Τμήματος ΙΑΚΑ είναι η κατάρτιση επιστημόνων με διεπιστημονική προοπτική σε θέματα αιχμής στο πεδίο των κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών και η προετοιμασία τους για τη σύγχρονη έρευνα. Το IAΚΑ καταρτίζει ιστορικούς, αρχαιολόγους και κοινωνικούς ανθρωπολόγους οι οποίοι μπορούν να καλύπτουν τις ανάγκες της εκπαίδευσης, της έρευνας, της ανάδειξης και διαχείρισης της πολιτισμικής κληρονομιάς, καθώς και τις απαιτήσεις μεταγραφής των ιστορικών, αρχαιολογικών και εθνογραφικών δεδομένων στο ηλεκτρονικό περιβάλλον. Παρέχει τη δυνατότητα στους πτυχιούχους του να στελεχώσουν τη Μέση Εκπαίδευση, ως διδακτικό προσωπικό εξειδικευμένο στη διδασκαλία της ιστορίας και των κοινωνικών επιστημών, την Αρχαιολογική Υπηρεσία και τα Μουσεία, τους φορείς ιστορικής τεκμηρίωσης και του πολιτισμού, τις επιχειρήσεις παραγωγής ηλεκτρονικού και κινηματογραφικού εκπαιδευτικού υλικού, καθώς και τα ΜΜΕ. Το Τμήμα στοχεύει στην καλλιέργεια των τριών γνωστικών αντικειμένων όχι αποκομμένα το ένα από το άλλο αλλά σε έναν πολυεπίπεδο, μεθοδολογικό και θεματικό συνδυασμό μεταξύ τους. Το πρόγραμμα σπουδών είναι προσανατολισμένο προς τη διδασκαλία νέων αντικειμένων, επιπλέον των παραδοσιακών, στοχεύοντας στη διεύρυνση της πρόσβασης στην αγορά εργασίας. Το Τμήμα χορηγεί ενιαίο πτυχίο στο οποίο αναγράφεται η ειδίκευση που έχει επιλέξει ο φοιτητής και η οποία αντιστοιχεί σε μία από τις τρεις κατευθύνσεις του Τμήματος (Ιστορία, Αρχαιολογία ή Κοινωνική Ανθρωπολογία). Οι ειδικεύσεις αυτές είναι:
1. Ιστορικοί
Δίνεται έμφαση στην κατάρτιση ιστορικών όλων των περιόδων και όλων των κατευθύνσεων της σύγχρονης έρευνας, τόσο στην ελληνική όσο και στη διεθνή ιστορική επιστήμη, ικανών να στελεχώσουν ερευνητικά κέντρα. Συγχρόνως οι ιστορικοί εκπαιδεύονται στην πρόσβαση, διαχείριση και αξιολόγηση των παρεχομένων σε ηλεκτρονικό περιβάλλον πληροφοριών αλλά και στην παραγωγή περιεχομένου για την εφαρμογή των τεχνολογιών αυτών σε όλα τα πεδία διαχείρισης πολιτισμικών αγαθών (εκπαίδευση, ερευνητικοί φορείς, μουσεία, εκδόσεις, φορείς ανάπτυξης πολιτισμικής πολιτικής κλπ.)
2. Αρχαιολόγοι
Ο τομέας αρχαιολογίας προσφέρει ένα ευρύ φάσμα μαθημάτων αρχαιολογίας και ιστορίας της τέχνης που εκτείνονται χρονολογικά από την παλαιολιθική εποχή έως τους μεταβυζαντινούς αιώνες. Το πρόγραμμα σπουδών περιλαμβάνει καταστατικά μαθήματα που απευθύνονται στους πρωτοετείς και δευτεροετείς φοιτητές, καθώς και σεμινάρια και μαθήματα κατεύθυνσης για τους φοιτητές του 3ου και 4ου έτους.
Στην κατάρτιση του προγράμματος σπουδών αρχαιολογίας δίνεται επιπλέον έμφαση στη χρήση της πληροφορικής και των νέων τεχνολογιών για την τεκμηρίωση, μελέτη και ανάδειξη του μνημειακού πλούτου. Οι πτυχιούχοι με αρχαιολογική ειδίκευση έχουν την απαραίτητη θεωρητική και πρακτική κατάρτιση ώστε να μπορούν να προσληφθούν στην Αρχαιολογική Υπηρεσία, να συμμετάσχουν σε ανασκαφές και να στελεχώσουν Μουσεία, δημόσια ή ιδιωτικά. Επίσης μπορούν να εργαστούν σε Προγράμματα Διαχείρισης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, Εργαστήρια και άλλους φορείς του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, σε Ερευνητικά Προγράμματα καθώς και σε πολιτιστικούς και εκδοτικούς οργανισμούς.
3. Κοινωνικοί Ανθρωπολόγοι
Το πρόγραμμα σπουδών στοχεύει στη διαμόρφωση δεξιοτήτων για τη διαπολιτισμική μελέτη και ανάλυση κοινωνικών και πολιτισμικών φαινομένων. Η διεπιστημονική σύνδεση με την Ιστορία και την Αρχαιολογία επιτρέπει την εφαρμογή της ανθρωπολογικής γνώσης: στην έρευνα της τοπικής ιστορίας, στην ανάλυση τοπικών κοινωνικών φαινομένων και στην ανάλυση πρωτοβουλιών για παρεμβάσεις, που απαιτούν κατανόηση της πολυ-πολιτισμικότητας (μετανάστευση, ρατσισμός, κ.τ.λ.), στην ανάλυση και αξιοποίηση πολιτισμικών αγαθών στο πλαίσιο της διαχείρισης της πολιτισμικής κληρονομιάς, στη μεταγραφή εθνογραφικών δεδομένων στο νέο ηλεκτρονικό και οπτικοακουστικό περιβάλλον. Οι πτυχιούχοι με ανθρωπολογική κατεύθυνση έχουν την κατάρτιση για να απασχοληθούν σε μουσεία, στην τοπική αυτοδιοίκηση, σε φορείς κοινωνικής παρέμβασης και σε ΜΜΕ.
Μέσα από μία σειρά από ερευνητικά και ανασκαφικά προγράμματα του Τμήματος, τα επιμέρους Εργαστήρια (Ηλεκτρονικής Τεχνολογίας, Ιστορίας, Αρχαιολογίας, Κοινωνικής Ανθρωπολογίας) και τη διδακτική Αρχαιολογική Συλλογή, οι φοιτητές εκπαιδεύονται σε εφαρμοσμένες μεθόδους και δεξιότητες, καθώς και στην προωθημένη χρήση των νέων τεχνολογιών. Με το πρόγραμμα της Πρακτικής Άσκησης επιτυγχάνεται η σύνδεση των φοιτητών με την αγορά εργασίας. Ο ηλεκτρονικός κόμβος του ΙΑΚΑ επιτρέπει τη διαδικτύωσή του με άλλους θεσμούς και προσφέρει τη δυνατότητα στους φοιτητές να λειτουργούν δημιουργικά στο νέο ψηφιακό περιβάλλον. Μέσα από τις καθιερωμένες εκπαιδευτικές διαλέξεις και τα σεμινάρια εργασίας (την Τετάρτη), τις επιστημονικές συναντήσεις, τα επιστημονικά συμπόσια και συνέδρια που το Τμήμα διοργανώνει, μέσα από τις μορφωτικές συμφωνίες που έχει συνάψει με άλλα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια και οι οποίες καλλιεργούν την κινητικότητα των φοιτητών, επιτυγχάνεται η ένταξη του Τμήματος στο διεθνή επιστημονικό χώρο.
Το ΙΑΚΑ προσφέρει συνεπώς τρεις κύριες κατευθύνσεις και πολλαπλά γνωστικά αντικείμενα, τα οποία συνδυάζει με τη νέα ψηφιακή τεχνολογία. Τα παραπάνω, σε συνάρτηση και με τη νευραλγική γεωγραφική θέση του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και την ποιοτική εκπαίδευση που αυτό παρέχει, αποτελούν εγγύηση για σπουδές υψηλού επιπέδου.