Τμήμα Οικονομικών Επιστημών

Το Πανεπιστήμιο Αθηνών ιδρύθηκε τον Μάιο του 1837 με πρώτη του έδρα την οικία του αρχιτέκτονα Σταμάτη Κλεάνθη στους πρόποδες του βράχου της Ακρόπολης που σήμερα στεγάζει το Μουσείο Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ήταν το πρώτο πανεπιστήμιο όχι μόνο στο νεο-ιδρυθέν Ελληνικό κράτος αλλά και το πρώτο Πανεπιστήμιο που δημιουργήθηκε στα ανεξάρτητα Βαλκανικά κράτη. Αρχικά ονομάστηκε Οθώνειον Πανεπιστήμιον, Με την έξωση του Όθωνα μετονομάστηκε σε Εθνικόν Πανεπιστήμιον. Το 1911, για να εκπληρωθεί όρος της διαθήκης του Ηπειρώτη ευεργέτη Ιωάννη Δομπόλη, ιδρύθηκε το «Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον», ως ιδιαίτερο νομικό πρόσωπο, με δική του περιουσία και με την υπαγωγή σε αυτό των Σχολών Θεολογίας, Νομικής και Φιλοσοφίας, ενώ οι άλλες δύο Σχολές, δηλαδή η Ιατρική και η Φυσικομαθηματική, αποτέλεσαν το «Εθνικόν Πανεπιστήμιον». Με τον Οργανισμό του 1932 (Νόμος 5343) ορίσθηκε ότι τα δύο Ιδρύματα συναποτελούν το «Εθνικόν και Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον Αθηνών». Αρχικά, το νέο Οθώνειο Πανεπιστήμιο αποτελείτο από τέσσερεις σχολές: Θεολογική, Νομική, Ιατρική και Φιλοσοφική, με 33 καθηγητές και 52 φοιτητές.

Το Νοέμβριο του 1841 το Πανεπιστήμιο μεταστεγάστηκε στο νέο του κτήριο, αρχιτεκτόνημα του Δανού Christian Hansen (1803-1883), επί της οδού που ονομάστηκε «Πανεπιστημίου». Ο αδελφός του Theophilus Hansen είναι υπεύθυνος για τα άλλα δύο νεοκλασικά κτήρια που πλαισιώνουν το Πανεπιστήμιο, την Εθνική Βιβλιοθήκη και την Ακαδημία Αθηνών. Το 1904 οι θετικές επιστήμες αποσχίστηκαν από την Φιλοσοφική και έτσι ιδρύθηκαν τα νέα τμήματα της Φυσικής, των Μαθηματικών και της Φαρμακευτικής. (Λίγο αργότερα προστέθηκε και η Οδοντιατρική στην Ιατρική Σχολή.)

Μεταξύ του 1895 και του 1911, περίπου χίλιοι νέοι φοιτητές εισάγονταν συνολικά στις σχολές του Πανεπιστημίου ετησίως. Μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο αριθμός αυτός περίπου διπλασιάστηκε. Η αύξηση της ζήτησης φοιτητικών θέσεων από την ελληνική νεολαία οδήγησε το Πανεπιστήμιο στην καθιέρωση εισαγωγικών εξετάσεων το ακαδημαϊκό έτος 1927-28.

Η διδασκαλία της πολιτικής οικονομίας ξεκίνησε με την ίδρυση του Πανεπιστημίου Αθηνών, στην αντίστοιχη έδρα της Νομικής Σχολής. Πρώτος καθηγητής στην έδρα αυτή που διατήρησε μέχρι το θάνατο του ήταν ο Ιωάννης Αλεξ. Σούτσος (1804-1890). Μαθητής του φιλελεύθερου οικονομολόγου Pelegrino Rossi, ο Σούτσος προτιμούσε τον όρο «πλουτολογία» για την πολιτική οικονομία. Άλλοι διασημοι καθηγητές πολιτικής οικονομίας και δημόσιας οικονομικής στη Νομική Σχολή ήταν ο Ανδρέας Μ. Ανδρεάδης (1876 – 1935) του οποίου τον επικήδειο στην Economic Journal έγραψε ο John Maynard Keynes, ο Άγγελος Αγγελόπουλος (1904-1995), ο Ξενοφών Ζολώτας (1904-2004 ), ο Κυριάκος Βαρβαρέσσος (1884- 1957) και ο Γιάγκος Πεσμαζόγλου (1918 – 2003).

Από το 1926 έως το 1967 εξειδικευμένα μαθήματα οικονομικής επιστήμης προσφέρονταν στο πλαίσιο της Νομικής Σχολής. Μετά από τρία έτη κοινών μαθημάτων, οι φοιτητές είχαν την δυνατότητα να επιλέξουν στο τέταρτο έτος των σπουδών τους μεταξύ δύο κατευθύνσεων: νομική ή οικονομική. Το 1967, οι δύο αυτές κατευθύνσεις οδήγησαν στην ίδρυση, εντός της Νομικής Σχολής, δύο νέων τμημάτων: Το Τμήμα Νομικής και το Τμήμα Πολιτικών και Οικονομικών Επιστημών στο οποίο τα πρώτα τρία έτη ήταν κοινά ενώ οι φοιτητές επέλεγαν μεταξύ των Πολιτικών και των Οικονομικών Επιστημών στο τέταρτο έτος των σπουδών τους. Εν τέλει, το 1972, η Σχολή πήρε την σημερινή της μορφή, καθώς το Τμήμα Πολιτικών και Οικονομικών Επιστημών διαιρέθηκε στα Τμήματα Οικονομικών Επιστημών και Πολιτικών Επιστημών και Δημόσιας Διοίκησης.

Από τότε, το Τμήμα Οικονομικών Επιστημών λειτουργεί ανεξάρτητα ως ένα από τα τρία τμήματα τής Σχολής Νομικών, Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών. Απαρτίζεται από 47 μέλη Διδακτικού και Ερευνητικού Προσωπικού και απονέμει περίπου 350 πτυχία ετησίως. Οι εγγεγραμμένοι εν ενεργεία φοιτητές το ανέρχονται σε περίπου 3.500 προπτυχιακούς και 140 μεταπτυχιακούς φοιτητές, ενώ κάθε έτος εισάγονται περίπου 350 φοιτητές.

Έχοντας διευρύνει την ποικιλία των ερευνητικών του πεδίων σε όλους τους τομείς της οικονομικής επιστήμης, αλλά και σε συναφή πεδία, τα οποία βρίσκονται σε συνεχή δημιουργικό διάλογο με τα οικονομικά (π.χ. οικονομική ιστορία και φιλοσοφία, μαθηματικά, στατιστική και πληροφορική), το Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών παίζει κεντρικό ρόλο στην παραγωγή οικονομικής γνώσης, κριτικής ανάλυσης των οικονομικών σχέσεων και θεσμών καθώς και ερευνητικού έργου το οποίο ενδυναμώνει την ελληνική και την διεθνή βιβλιογραφία επί όλων των θεμάτων που άπτονται των οικονομικών επιστημών.